Խորհրդարանը քննարկել է Կառավարության ծրագրի 2023 թ. կատարման մասին զեկույցը

Ապրիլի 10-ին խորհրդարանը քննարկել է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության ծրագրի (2021-2026 թթ.) 2023 թվականի կատարման ընթացքի եւ արդյունքների մասին զեկույցը:

Փոխվարչապետ Տիգրան Խաչատրյանը ներկայացրել է 2023 թվականի սեպտեմբերին Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներին ցուցաբերված աջակցության ծրագրերը եւ հաշվետու տարում կատարված կապիտալ ծախսերը: Փոխվարչապետի խոսքով 10 ամիս շարունակ խորացող հումանիտար ճգնաժամից հետո` 2023 թվականի սեպտեմբերի 19-ին, ԼՂ ժողովրդի դեմ Ադրբեջանի կողմից սանձազերծված ռազմական գործողությունները հանգեցրել են ԼՂ-ի հայաթափմանը:

Մեկ շաբաթվա ընթացքում բռնի տեղահանվել է Լեռնային Ղարաբաղում բնակվող ավելի քան 100 հազար հայ: Սեպտեմբերի 30-ին տեղահանվածների թիվն արդեն գերազանցել էր 100 հազարը:

Կառավարությունը Կոռնիձորում, Գորիսում եւ Վայքում կահավորել է ԼՂ-ի բռնի տեղահանվածների հաշվառման եւ տեղավորման շուրջօրյա աջակցության կետեր: Մի քանի օրում մարզերում կացարանով ապահովվել է մոտ 80 հազար տեղահանված, որոնցից 56 հազարը բնակեցվել է Կառավարության աջակցությամբ տրամադրված հյուրատներում եւ հարմարեցված այլ շենքերում:

Մեծ աջակցություն է ցուցաբերել նաեւ Հայաստանի բնակչությունը` կեցության պայմաններ ստեղծելով տասնյակ հազարավոր տեղահանված հայրենակիցների համար:

Բռնի տեղահանվածներն ապահովվել են սննդով եւ առաջին անհրաժեշտության այլ ապրանքներով: 2023 թվականի հոկտեմբերից այդ նպատակով մարզպետարաններին է հատկացվել ավելի քան 4,4 մլրդ դրամ: 2023 թվականի հոկտեմբերի 3-ին Կառավարությունը կայացրել է ԼՂ-ից բռնի տեղահանվածներին 100 հազարական ՀՀ դրամ հրատապ դրամական աջակցություն տրամադրելու վերաբերյալ որոշում:

2024 թվականի մարտի 31-ի դրությամբ 13,400 մարդ ունեն գրանցված զբաղվածություն, եւս 750 մարդ գրանցված է որպես անհատ ձեռներեց, իսկ 300 մարդ տարբեր կազմակերպություններում բաժնետիրական իրավունքներ ունեն գրանցած, ինչը նշանակում է, որ բիզնեսում ներգրավվածություն ունեն:

Իրականացվել են եւ այժմ էլ շարունակվում են աջակցության նաեւ այլ ծրագրեր:

Փոխվարչապետը ներկայացրել է բնակարանային աջակցության իրականացվելիք այն ծրագրերը, որոնց նպատակը տեղահանվածներին բնակարաններով կամ կեցության այլ վայրերով ապահովումն է:

Տիգրան Խաչատրյանը պատասխանել է պատգամավորների հարցերին: ԱԺ «Քաղաքացիական պայմանագիր» խմբակցության պատգամավոր Լիլիթ Մինասյանը նշել է, որ բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցները մտահոգություն ունեն, թե ՀՀ քաղաքացիություն ստանալով` կարող են զրկվել աջակցության ծրագրերից, ինչպես նաեւ կարող են կորցնել իրենց հին իրավունքները` կապված ԼՂ-ում ունեցած իրենց սեփականության հետ:

«Նախ, ես կարող եմ ասել ՀՀ-ում աջակցության ծրագրերի առումով: Քաղաքացիություն ընդունելով, քաղաքացի դառնալով` որեւէ իրավունքից չեն զրկվում բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցները: Հիմնական ծրագիրը, որը շարունակում է ուժի մեջ մնալ` բնակարանային ապահովության ծրագիրն է, իսկ մենք ասում ենք, որ պետք է լինի քաղաքացի, որ կարողանա օգտվել այդ ծրագրից, ինչն ինքնին ասում է, որ չի կարող քաղաքացի դառնալը զրկել աջակցության իրավունքներից, այլ ծրագրերից` նույնպես»,- ընդգծել է փոխվարչապետը` հավելելով, որ այս տեսակետը հայտնել են միջազգային իրավունքի մասնագետները եւ փորձագետները:

Ներկայացնելով սոցիալական պաշտպանության ոլորտում 2023 թվականին կատարված աշխատանքների ընթացքի եւ արդյունքների մասին տեղեկատվությունը` Աշխատանքի եւ սոցիալական հարցերի նախարար Նարեկ Մկրտչյանն անդրադարձել է ժողովրդագրական իրավիճակի բարելավման նոր ռազմավարությանը եւ 2021-2026 թվականների գործողությունների ծրագրին:

Նա արձանագրել է, որ վերջին տարիների իրականացված միջոցառումները զգալիորեն ազդել են ծնունդների կարգաթվային կառուցվածքի վրա: 2018 թվականի երրորդ եւ հաջորդ կարգաթվով ծնվել է 8271 երեխա, 2022 թվականին` 11956 երեխա. աճը կազմել է 44,6 տոկոս: Նարեկ Մկրտչյանն անդրադարձել է նաեւ երեխայի ծննդյան կապակցությամբ տրվող դրամական աջակցություններին, մինչեւ երկու տարեկան երեխայի խնամքի համար տրվող նպաստին, բնակարանային ապահովության պետական աջակցության, սահմանամերձ գյուղական համայնքներում հիպոտեկով սեփական տուն կառուցելու ծրագրերին: Ներկայացնելով համակարգում իրականացված բարեփոխումները` զեկուցողը խոսել է կենսաթոշակներն ու նպաստներն անկանխիկ եղանակով վճարման, անապահովության գնահատման նոր համակարգերի ներդրման մասին:

«Հայաստանում վերջին տարիներին արձանագրված մակրոտնտեսական ցուցանիշների եւ սոցիալական քաղաքականության շնորհիվ նվազում է աղքատության եւ ծայրահեղ աղքատության ցուցանիշը: Աղքատությունը 2022 թվականին 2021 թվականի համեմատ նվազել է` 26,5 տոկոսից դառնալով 24,8 տոկոս, իսկ ծայրահեղ աղքատությունը նվազել է 1,5 տոկոսից 1,2 տոկոս»,- նշել է Նարեկ Մկրտչյանը:

Անդրադառնալով աշխատանքի եւ զբաղվածության ոլորտին` զեկուցողը տեղեկացրել է, որ 2023 թվականի երրորդ եռամսյակում գործազրկության մակարդակը նվազել է` կազմելով 12 տոկոս` 2022 թվականի նույն ժամանակահատվածի 15 տոկոսի համեմատ:

Նարեկ Մկրտչյանը մանրամասն ներկայացրել է նաեւ Լեռնային Ղարաբաղից բռնի տեղահանված մեր հայրենակիցներին ցուցաբերված ոլորտային աջակցության ծրագրերը, խոսել Հաշմանդամություն ունեցող անձանց սոցիալական ներառման 2022-2027 թվականների համալիր ծրագրի մասին: