Կոնֆուցիոսի մտորումների հիմնական նպատակը ներդաշնակ հասարակություն ունենալու բանալին գտնելն է. Արման Ղարագուլյան

Այսօր Չինաստանում նշվում է Կոնֆուցիոսի ծննդյան օրը՝ ազգային ուսուցչի օրը:

Կոնֆուցիոսը մեծ ազդեցություն է թողել չինական հասարակության աշխարհայացքի զարգացման վրա: Կոնֆուցիոսի փիլիսոփայությունը ենթադրում է ինքնադաստիարակություն:

Ծնվել է Լու թագավորությունում, արիստոկրատ աստիճանավորի ընտանիքում, զբաղվել է մանկավարժական և քաղաքական գործունեությամբ։ Նրա հիմնած դպրոցում սովորում էին տասնյակ աշակերտներ, ովքեր գրի էին առնում ուսուցիչ Կունի մտքերն ու դատողությունները։ Կոնֆուցիոսի գլխավոր աշխատությունը կոչվում է «Լուն Յու» («Զրույցներ և ասույթներ»)։ Դրանում ի մի են բերված տիեզերքի, հասարակության, պետության, բարոյականության մասին Կոնֆուցիոսի խորհրդածություններն ու դատողությունները։

ԵՊՀ սոցիալական փիլիսոփայության և բարոյագիտության ամբիոնի դոցենտ Արման Ղարագուլյանը SHANTNEWS.AM-ի հետ զրույցում նշեց, որ Կոնֆուցիոսը արևելյան փիլիսոփայության առանցքային մտածողներից է:

«Կոնֆուցիոսի կողմից ձևակերպված կյանքի մշակույթի նորմերն այսօր էլ չեն կորցրել իրենց արդիականությունը, և, մասնավորապես, մերօրյա չինական հրաշքի հիմնական բաղադրատարրերից մեկն են: Կոնֆուցիոսի մտորումների հիմնական նպատակը ներդաշնակ հասարակություն ունենալու բանալին գտնելն է: Նա սոցիալական այս խնդրի լուծումը տալիս է նախևառաջ բարոյագիտության տեսանկյունից՝ ձևակերպելով արդարության, մարդասիրության, առաքինության, նվիրվածության, սոցիալական պատասխանատվության արժեքաբանական չափումները: Կարծում եմ՝ արժե մեր հայացքներն ուղղել Կոնֆուցիոսի հարցադրումներին, քանզի ներդաշնակ հասարակություն կառուցելու մարտահրավերը առավել քան արդիական է մերօրյա Հայաստանում, և ես՝ լինելով փիլիսոփա, կիսում եմ այն մտածողների կարծիքը, որ զարգացած և ներդաշնակ հասարակությունն սկսվում է նախևառաջ համապատասխան անհատներ և կենսափիլիսոփայություն ձևավորելուց»,-նշել է նա:

Կոնֆուցիոսի փիլիսոփայության մեջ տիեզերաբանությունն աննշան տեղ է զբաղեցնում, թեև նա նույնպես ընդունում է այն միտքը, որ ամեն ինչ ստեղծվել է Երկնքի կողմից, և Երկինքն է տիեզերքի բարձրագույն հոգևոր սկիզբը։ Չին փիլիսոփան հիմնականում ուշադրություն է դարձնում մարդու, նրա բնության ու էության, բարոյական ինքնակատարելագործման, դաստիարակության, ինչպես նաև հասարակության կառավարմանը վերաբերող հարցերին։ Նա տարբերակում է կառավարման երկու ձև՝ կառավարում՝ ըստ վարչական և ըստ բարոյական օրենքների ու ավանդույթների։

Առաջինը, ըստ Կոնֆուցիոսի, անընդունելի է, քանի որ վարչական օրենքներով կամ բռնությամբ հնարավոր չէ կարգավորել մարդկային հարաբերությունները, հնարավոր չէ պահպանել բարոյական արժեքները։ Ընդհակառակը, եթե մարդիկ կառավարվում են բարոյական օրենքներով ու ավանդույթներով, ապա հասարակության մեջ հաստատվում է խաղաղություն, արդարություն և մարդիկ էլ պահպանում են իրենց բարոյական դիմագիծը։

Ամեն տարի սեպտեմբերի 28-ին նրա հետևորդները տոն են կազմակերպում Կոնֆուցիոսի տաճարում իր հարազատ Ցյուֆու քաղաքում: Տոնակատարության ընթացքում անցկացվում են բազմաթիվ փառատոններ  և ցուցահանդեսներ, տեղի են ունենում տարբեր արարողություններ, որոնք ներառում են իրենց մեջ հնագույն ավանդույթների տարրեր:

Ի դեպ, Չինաստանում Կոնֆուցիոսի ծննդյան տոնը նշվում է տարեկան 2 անգամ․ մեկը՝ սեպտեմբերի 28-ին, ինչը պայմանավորված է արևային օրացույցի ժամկետով և խորհրդանշում է Կոնֆուցիոսի քարոզած ուսուցման կարևորությունը: Այս տոնը խորհրդանշում է, որ յուրաքանչյուրը գիտելիք ստանալու իրավունք ունի, ոչ թե միայն արիստոկրատիան:

Երկրորդ օրը չունի հստակ ժամկետ, այն նշվում է չինական լուսնային օրացույցի լուսնային 8-րդ ամսվա 27-րդ օրը. այդ ժամկետը սովորաբար լինում է սեպտեմբերից նոյեմբեր ամիսներն ընկած ժամանակահատվածում:

https://www.youtube.com/watch?v=gfJKl0Jlx1o