Պարգևատրումների մասին օրենքի նախագծի նպատակն ու խնդիրները

Իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական E-draft կայքում հանրային քննարկման է ներկայացվել «Հայաստանի Հանրապետության 2019 թվականի պետական բյուջեով պետական իշխանության մարմինների համար նախատեսված պարգևատրման ֆոնդից աշխատողների պարգևատրման միասնական կարգը և պայմանները սահմանելու մասին» նախագիծը:

Պարգևատրումների թեման արդիական դարձավ տարեսկզբին, երբ լրատվամիջոցներում հայտնվեցին տեղեկություններ մի շարք պետական մարմինների աշխատակիցներին տրված պարգևավճարների մասին տեղեկություններ: Պարզաբանումներից հետո ակնհայտ դարձավ, որ պարգևատրումներից զատ եղել է նաև 13-րդ աշխատավարձի վճարում: Ակնհայտ դարձավ, որ այս ոլորտում բաց կա և իրավական կարգավորման անհրաժեշտություն է նկատվում:

Նախագիծը ներկայացվել է վարչապետի աշխատակազմի կողմից, մասնավորապես՝ քաղաքացիական ծառայության գրասենյակի կողմից: SHANTNEWS.am-ը զրուցել է Վարչապետի աշխատակազմի քաղաքացիական ծառայության գրասենյակի աշխատանքի վարձատրության քաղաքականության վարչության պետ Արմինե Մաթոսյանի հետ: Անդրադարձ ենք կատարել նաև նախագծում նկատվող թերություններին. այդ մասին խոսել ենք փաստաբան Գայանե Գալոյանի հետ:

Արմինե Մաթոսյանն ասաց, որ նախագիծը փոփոխություն չի առաջարկում, այն նոր է:

«Պետական բյուջեով կա 20 տոկոս ֆոնդ առանձին, այսինքն՝ 10 տոկոս և 20 տոկոս: Առաջին անգամ է այդ 20 տոկոսը ներդրվել պետական մարմիններում, նախկինում եղել է միայն քաղաքացիական ծառայողների պարգևատրման 10 տոկոսը, Կառավարության՝ պետական բյուջեի մասին օրենքի կատարումն ապահովող որոշմամբ նախատեսվել է, որ կառավարությունը պիտի կարգ սահմանի»,- ասաց նա:

Հարցին՝ արդյո՞ք հնարավոր ռիսկերը հաշվի առնված են այս նախագծում, Մաթոսյանն արձագանքեց, որ ռիսկերի խնդիր չկա, որովհետև բոլոր պետական մարմինները, բացի քաղաքացիական ծառայողների պարգևատրման ֆոնդից, այլ պարգևատրման ֆոնդ չեն ունեցել, հիմա բոլորին տրվել է այդ ֆոնդը:

«Չի եղել այնպես, որ նախկինում բոլոր պետական մարմինները ունեցել են այդ ֆոնդերը, և կարգ չի եղել: Առաջին անգամ այդ բոլոր պետական մարմիններին տրվել են ֆոնդերը և որոշվել է, որ պետք է դրա համար կարգ սահմանվի»,- ասաց նա:

Պարգևատրումների ֆոնդի արդար ու արդյունավետ բաշխման վերահսկողություն սահմանվելո՞ւ է արդյոք: Այս հարցին ի պատասխան՝ Մաթոսյանն ասաց, որ վերահսկողությունը մշտապես իրականացրել է ֆինանսների նախարարության վերահսկողական մարմինը, նման իրավասություն ունեն նաև բյուջեի նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնողները:

Մաթոսյանն ընդգծեց՝ սա դեռ միայն նախագիծ է, որը դեռ պիտի քննարկվի:

Փաստաբան Գայանե Գալոյանն ասաց, որ նախկին կարգավորման պայմաններում շատ լիազորություններ էին տրված այս կամ այն պետական մարմինների ղեկավարներին, քանի որ նրանց կողմից էր որոշում կայացվում, թե որ աշխատակիցը պետք է պարգևավճար ստանա, ինչի արդյունքում էլ պետական մարմնի ղեկավարը կարող էր կամայականություն ցուցաբերել, ինչն էլ չարաշահումների տեղիք է տալիս: Փաստաբանի գնահատմամբ՝ տվյալ ոլորտը բարելավման կարիք ունի, նախագծով ակնկալվում է ոլորտը կանոնակարգել և միասնականացնել, բայց կոնկրետ այս նախագծում թերություններ կան:

«Միասնական մոտեցում ցուցաբերելը որոշակի թերություններ ունի, քանի որ տարբեր պետական մարմիններ, նույնիսկ նույն պետական մարմնի տարբեր աշխատակիցներ կատարում են տարաբնույթ աշխատանք` թե ծավալի, թե բարդության առումով, հետևաբար բոլորի նկատմամբ այս միատեսակ մոտեցման կիրառումն արդարացված չէ: Օրինակ` նույն սկզբունքով չի կարող հաշվարկվել թե դիրքեր գնացող, մարտական հերթապահություն իրականացնող զինծառայողին, թե հասարակ թղթային աշխատանք կատարող աշխատակցին պարգևատրման տրամադրման կարգն ու պայմանները: Պետք է հստակ ուսումնասիրվի յուրաքանչյուր պետական մարմնի գործունեության ոլորտը, վերհանվեն պետական մարմնի առանձնահատկությունները, շահագրգիռ խմբերի քննարկմանը ներկայացվի այս նախագիծը, որպեսզի նրանք հնարավորություն ունենան իրենց դիտարկումներն ու առաջարկները ներկայացնելու, քանի որ, ի վերջո, իրենց է վերաբերում այս նախագիծը»,- ասաց նա:

Գալոյանի խոսքերով՝ մինչ օրս պարգևատրումները վճարվում էին արտաբյուջեներից ձևավորված միջոցներից, հետևաբար այստեղ կոռուպցիոն ռիսկը շատ էր, հիմա նախատեսվում է վերացնել այդ արտաբյուջեները, համակարգել, միասնականացնել պարգևատրումների տրամադրման միասնական կարգավորումները:

Նա ընդգծեց՝ մինչ այժմ ոլորտը կոնկրետ մեկ իրավական նորմով չի կարգավորվել, իսկ այս նախագծի նպատակն է միասնականացնել ու կարգավորել, նաև կոռուպցիոն ռիսկերի վերացումը, որ պետական մարմնի ղեկավարը կամայականություններ չցուցաբերի. եթե մինչ այժմ անմիջական ղեկավարը կարող էր կամայականություն ցուցաբերել, ինքն էր որոշում՝ ով պետք է պարգևատրվի, հիմա նա գնահատում է, այն ներկայացնում աշխատողին պարգևատրելու իրավասություն ունեցող պաշտոնատար անձին: