Ասում են՝ միմյանց վրա ջուր ցողելով, մարդիկ իբր ազատվում են և՛ ահից, և՛ հիվանդություններից. այսօր Հայաստանում Վարդավառ է

Վահագն աստծուն եվ Աստղիկ աստվածուհուն  նվիրված տոն, որ հետո պիտի դառնար Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության տոն: Վարդավառ: Տարիները տոնը ոչ թե մոռացության են մատնել, այլ միայն ձևափոխել՝ նոր իմաստ ու նոր խորհուրդ տվել:

Հեթանոսական արմատները

Տոնը գալիս է մինչքրիստոնեական ժամանակներից և կապված է բերքահավաքի շրջանի հետ: Այն իր մեջ պարունակում էր ջրի ու բնության պաշտամունք և կապված էր Նար և Աստղիկ աստվածությունների հետ: Վարդավառին մեծ տոնակատարություններ էին կատարվում, Աստղիկին վարդեր էին նվիրում, աղավնիներ էին բաց թողնում և միմյանց վրա ջուր ցողում:

Հոգևոր խորհուրդը

Հայ Առաքելական եկեղեցին Վարդավառը կոչում է Հիսուս Քրիստոսի Պայծառակերպության տոն: Այն Հայ Եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից երրորդն է: Մեր Տեր Հիսուս Քրիստոս, համաձայն Ավետարանի, Ս. Պետրոս, Ս. Հակոբոս և Ս. Հովհաննես առաքյալների հետ բարձրանում է Թաբոր լեռը` աղոթելու: Աղոթքի պահին Հիսուս նրանց առաջ պայծառակերպվում է.

«Դեմքը փայլեց, ինչպես արեգակը. և Նրա զգեստները դարձան սպիտակ` ինչպես լույսը» (Մատթեոս 17:2, Մարկոս 9:2, Ղուկաս 9:29):

Աշակերտների ապշած աչքերի առջև Քրիստոս խոսում է շուրջ հազար տարի առաջ վախճանված Մովսեսի և հրեղեն կառքով երկինք համբարձված Ս. Եղիա մարգարեի հետ: Սքանչելի տեսարանից զմայլված՝ Ս. Պետրոս առաքյալը բացականչում է.

«Վարդապետ, լավ է, որ մենք այստեղ մնանք. երեք տաղավարներ շինենք, մեկը` քեզ, մեկը` Մովսեսի, և մյուսը` Եղիայի համար»:

Մինչ նա խոսում էր, լուսափայլ մի ամպ հովանի է դառնում նրանց, և ամպից եկող ձայնն ազդարարում է.

«Դա է իմ սիրելի որդին, որին հավանեցի, նրան լսեցեք»:

Հանգստացնելով ու ոտքի կանգնեցնելով գետնամած առաքյալներին` Հիսուս նրանց պատվիրում է ոչ ոքի չհայտնել տեսածի ու լսածի մասին`մինչև Աստծո Որդու փառավորվելը:

  Ի դեպ

Վարդավառի տոնին նախորդում է շաբաթապահք: Իսկ հաջորդ օրն, ինչպես տաղավար բոլոր տոներից հետո, Մեռելոց է.

Ժողովրդական խորհուրդը

«Վարդավառ» ժողովրդական անվանումը գալիս է վարդաջուր լցնելու սովորությունից: Տոնի ժամանակ ժողովրդական սովորույթներից է միմյանց վրա ջուր ցողելն ու աղավնիներ բաց թողնելը, որոնք խորհրդանշում են ջրհեղեղը, Նոյի ընտանիքի փրկությունը, Նոյի աղավնուն:

Վարդաջուրը կամ պարզապես ջուրը ամենաակնառու բնութագրիչն է Վարդավառի: Բայց դրանք շատ են:

Այս օրվան բնութագրական է նաև տոնական ծառ պատրաստելը, որի վրա կապել են գույնզգույն ժապավեններ, վարդեր ու ամենակարևորը՝ վարունգ ու խորոված խնձոր:

Հետաքրքիր է…

Ծիսական ուտեստը՝ խնձոր

Հնում տոնի ծիսական ուտեստը համարվել է խորոված խնձորը: Հայերը պարտադիր գիշերը խարույկ էին վառում ու խնձոր խորովում: Խնձորը համարվում է բեղմնավորման սկիզբը:

   Ջուրը

Ասում են՝ միմյանց վրա ջուր ցողելով, մարդիկ իբր ազատվում են և՛ ահից ,և՛ հիվանդություններից: Նրանք դառնում են երկարակյաց:

Հնում մարդիկ հավատում էին, որ Վարդավառի ջուրն իր մեջ ուներ գերբնական հատկություններ: Այդ ջրցողումները չէին արվում այնպես, ինչպես այսօր փողոցերում: Դրանք արվում էին ջրամբարների ու գետերի մոտ, այնտեղ որտեղ ջրառատ միջավայր կար: Այն, ինչ այսօր վերածվել է խաղի, մի ժամանակ մարդիկ հավատում էին, որ դրանով իրենց ապահովում են չարից ու հիվանդություններից: