Ալեքպոլի լուսանկարների բացառիկ հավաքածուն թվայնացվում է

Ալեքսանդրապոլ-Լենինականի, Կարսի ու Թիֆլիսի քաղաքային միջավայրի պատմությունների լուսանկարային եզակի հավաքածու է պահվում Գյումրու «Շալե» կենտրոնում:

Քաղաքների պատմությունը այստեղ սկսվում է 1800-ականներից ու հասնում մինչև մեր օրեր: Դրանք պատմում են 19-20-րդ դարերի քաղաքային կենցաղի, տարբեր բնակավայրերի տարազների և հայտնի գերդաստանների մասին։ Լուսանկարներից շատերը մաշված ու գունազրկված են: Դրանց փրկությունը թվայնացումն է:

Առաջինը թվայնացումը սկսել են Ալեքպոլյան շրջանի լուսանկարներից: 1500 լուսանկարները 30 տարիների ընթացքում Թումասյանների ընտանիքը պեղել, գտել, գնել նաև նվեր է ստացել: Քաղաքի լուսանկարները, ըստ ժամանակաշրջանների, խմբավորել են:

Ցուցասրահի վերածված առաջին հարկում Լենինականի պատմությունն է: Քաղաքի հին թաղերը, հայտնի մարդիկ նաև այն, թե ինչպես են կառուցվել կենտրոնական փողոցների շենքերը: Այժմյան Ռիժկովի փողոցը լուսանկարներում ոչ թե ճեմափողոց է, այլ ընդարձակ ու երթևեկելի:

Ավելի մեծ է Ալեքպոլի լուսանկարների հավաքածուն: 1800-ականներին լուսանկարիչների ծառայություններից օգտվելը բավական թանկ հաճույք էր և հասու չէր բոլորին: Ալեքպոլում լուսանկարվել են միայն հարուստները, ազնվականներն և հայտնի արհեստավորների ընտանիքները: Այդպիսի օրինակներից է ֆայտոնչիների ընտանիքի նկարը: Նրանք նկարվել են ոչ թե լուսանկարչատանը, այլ իրենց տան դիմաց: Այսինքն՝ 1800-ականներին արդեն Ալեքպոլում շրջիկ լուսանկարիչներ են եղել:

Լալայանցը, Մուշեղյանցը, Պեպերյանը Ալեքպոլում հայտնի լուսանկարիչներն են եղել, որոնք աշխատել են նաև Կարսում: Կարսից Գյումրի հասած ամենահայտնի լուսանկարում խանումն է: Խանումը արևմտյան Հայաստանում բանահավաքությամբ է զբաղվել, հետո գաղթել է Շիրակի մարզի Պեմզաշեն գյուղ: Լուսանկարը և Խանումի մասին տեղեկությունները Թումասյան ընտանիքին են փոխանցել նրա հարազատները:

Հավաքածուում հայտնված ամենավերջին լուսանկարն արվել է 1900-ականների սկզբին, «Ձորի մայլա» թաղամասում: Մաշված ու խոնավացած լուսանկարում գրեթե չեն նշմարվում դեմքերը, բայց պարզ է, որ նկարում քաղաքային միջավայրում ապրած անասնապահությամբ զբաղվող ընտանիք է:

«140-150 տարվա լուսանկարներ ունենք: Պատկերացրեք, սրանք փրկվել են այրվելուց, դեն շպրտվելուց: Հարազատները ուզեցել են վառել, թափել, վերացումից փրկել ենք: Սա պատմություն է ոչ միայն Ալեքպոլի, այլև հայի մասին: Լուսանկարներում տարբեր տարազներն են ներկայացված, կենցաղն է ներկայացված: Նաև եղեռնից փրկվածների լուսանկարներ ունենք: Թվայնացված լուսանկարներ չկան Ալեքպոլի ընտանիքներից: Սրանք առաջինն  են, որը մենք ենք անում: Սա հասանելի է լինելու բոլորի համար: Գրքի տեսքով ենք տպագրելու շուտով»,- SHANTNEWS-ին ասել է Անի Թումասյանը:

Լուսանկարների փրկությունը թվայնացումն է: Անի Թումասյանն առաջինը սկսել է Ալեքպոլի լուսանկարներից: Սա քաղաքի այս ժամանակաշրջանին վերաբերող նյութերի առաջին թվայնացումն է: Այն հնարավորություն կտա ցուցանմուշների վերածված լուսանկարները հասանելի դարձնել այլ ձևաչափով: Դրանք տպագրվելու են գրքի տեսքով: