Արտահանման աջակցության նոր ծրագիր է մեկնարկում հանրապետությունում․ քննարկում Շիրակի մարզի գործարարների հետ

Հայաստանի կառավարությունը Համաշխարհային բանկի հետ համատեղ նոր ծրագիր է սկսել: Արտահանման ծավալներն ավելացնելու և փոքր ու միջին բիզնեսով զբաղվողների գործունեությունն ընդլայնելու համար տնտեսվարողներին մրցութային կարգով դրամաշնորհներ են հատկացվում: Ծրագիրը թեև հասանելի է արտահանման մեծ պոտենցիալ ունեցող ցանկացած ոլորտի համար, բայց առաջնահերթություններ ունեն գյուղատնտեսությունը, սննդի վերամշակումն ու տեքստիլ արտադրությունը:

Գյուղացիական տնտեսություններին մտահոգող ու մշտական խնդիրն է մնում բերքի իրացումը: Ամռանը մշակածը աշնանը չեն կարողանում վաճառել, տոննաներով գյուղմթերքը պահեստներում է մնում ու դառնում հետո անասնակեր:

Միայն տեղի շուկայով չսահմանափակվելու համար, այժմ հնարավորություն է տրվում իրավաբանական անձանց օգտվել ֆինանսավորման մի ծրագրից, որը ոչ միայն արտահանման նորմալ պայմաններ է ստեղծում, նաև ունեցած բիզնեսը զարգացնելու միջավայր, սկսած հումքի կամ սարքավորումների ներկրումից, վերամշակման արտադրության հիմնումից, մինչև արտահանում:

Ներդրումների աջակցման հիմնադրամի ՓՄՁ զարգացման ծրագրի տնօրեն Կարեն Գևորգյանի խոսքերով՝ մոտեցումն այնպիսին է, որ ստեղծվեն գաղափարներ, որոնք արտահանման արժեշղթայում որոշակի բացթողումներ կլրացնեն և միաժամանակ շահույթ ստանալով՝ հնարավորություն կտան բազմաթիվ այլ տնտեսվարողների ներգրավել այդ արժեշղթայի մեջ։

Արդյունքում էլ և՛ իրենք շահույթ կստանան, և՛ կաջակցեն ուրիշների ապրանքների արտահանմանը։ Գյուղատնտեսության համար նվազագույնը 30 մլն, առավելագույնը՝ 230 մլն դրամ․ այսպիսին է 1 անհատին տրվող դրամաշնորհների չափը, որը ծրագրի արժեքի 70 տոկոսն է կազմում, մնացած 30 տոկոսը տնտեսվարողն է ներդնելու:

Տնտեսվարողը արդյունքի հասնել կարող է փոքր գյուղացիական տնտեսությունների գյուղմթերքը հավաքելով, պահեստավորելով: Իսկ ապրանքը բրենդավորելուց, պիտակավորելուց հետո պարտադիր է արտահանումը: Իսկ դրա համար նախ անհրաժեշտ է որակյալ ապրանք արտադրել ու հետո քանակ ապահովել, ինչը ևս խնդիր է։

Արտահանման հնարավորությունների զարգացումը՝ ըստ ներկաների, առայժմ հեռանկարային է տեղական հումքով ապրանքների ու մթերքների դեպքում, ինչը, ըստ գործարարների, չի կարելի ասել ներկրովի հումքով արտադրվածի մասով: Այս տարվանից ներկրվող հումքի հարկային ու մաքսային վճարներն են ավելացել:

Նորամուծության և ձեռներեցության ազգային կենտրոնի տնօրեն Գևորգ Հովհաննիսյանը նշում է, որ հունվարի 1-ից այն ապրանքները, որոնք Հայաստանը ընդհանրապես չի արտադրել և չունի, դրանց հարկային և մաքսային դրույքաչափերը ավելացել են։ Այն ժամանակ մարդիկ կարող էին ավելի հարմար ձևով այդ ապրանքները ներմուծել, հիմա դա դժվարացել է։ Ներմուծման վճարների բարձրացումը խնդիրներ է ստեղծում նաև քարհանք շահագործող տնտեսվարողների համար:

Որակյալ ու ժամանակակից քարհատ մեքենաներ ու սարքավորումներ են պետք, որոնք արտերկրից են ներկրվում: Գործարար Դերենիկ Գաբրիելյանի խոսքերով՝ ներմուծվող սարքավորումների հարկերը շատ բարձր են, ինչը հնարավորություն չի տալիս, որ տեղում փոքր ինքնարժեքով արտադրանք ստանան։ Իսկ եթե արտադրողը համապատասխան գներով կատարելագործված սարքավորումներ չկարողանա ձեռք բերել, ապա որակյալ արտադրանք չի ունենա, ինչն էլ չի կարողանա արտահանել։

Այս խնդիրը կազմակերպիչները չեն դիտարկում արտահանումը խթանող ծրագրի համատեքստում: Ասում են՝ փոփոխությունը օրենսդրական է, իսկ ծրագրի շահառուները, բոլոր տնտեսվարողների նման, հարկային նույն դաշտում են աշխատելու:

Ծրագրի պահանջն է՝ 1 տարում դրամաշնորհը տնօրինել այնպես, որ տնտեսվարողը հետագայում էլ շարունակի արտահանման գործունեությունը: Պատասխանատուները Շիրակի մարզում արտահանման ներուժը բավարար են գնահատում, ծրագրերն ինչքան հնարավոր է շուտ են ուզում սկսել, որ նոր բացվող արտահանման կետերը հասցնեն գյուղատնտեսական սեզոնին գյուղացուց ապրանք մթերել: