Գյումրիում առաջին անգամ ցուցադրության կհանվի «Կումայրի» արգելոց-թանգարանի ֆոնդերում պահվող գորգերի ու կարպետների հավաքածուն

Գյումրիի պատմության թանգարանը պատրաստվում է առաջին անգամ հանրությանը ներկայացնել  թանգարանի ֆոնդերում պահվող գորգերի ու կարպետների մեծ հավաքածուն: 208 կտորից բաղկացած հավաքածուն քաղաքի նորաստեղծ պատմության թանգարանի  մշտական ցուցադրության  ներկայացված էքսպոնատների շարքում դեռ  ընդգրկված չէ: Ցուցադրությունից առաջ հավաքածուն  մշակվում է բացօթյա տարածքում, որից հետո ենթարկվելու է մասնագիտական ուսումնասիրության։

Հայկական կենցաղավարության սովորույթի  համաձայն՝ արևին են տալիս: Սա  լավագույն միջոցն է նաև «Կումայրի» արգելոց-թանգարանի ֆոնդապահների համար հարյուրամյակների  պատմություն ունեցող արժեքավոր իրերը խոնավությունից ու քայքայումից փրկելու համար:

Թանգարանի պահոցներում եղած գորգերն ու կարպետները  ոչ միայն Գյումրիի, նաև Հայաստանի տարբեր բնակավայրերի նիստ ու կացն են ներկայացնում։ Բոլորը ձեռագործ են, եղել են հայկական օջախների ներքին կահավորանքի ամենակարևոր  բաղկացուցիչ մասը: Հարուստ ընտանիքներում արժեքավոր գորգերը համարվել են հասարակության մեջ իրենց դիրքը ընդգծելու, իսկ մյուս  ընտանիքների համար զուտ ազգային ավանդույթներն ու ադաթները պահպանելու միջոց:

Ձեռագործ իրերի վրա հաճախ գորգագործը թողել է իր մակագրությունը: Թանգարանի հավաքածուում է թելագործ  մակագրությամբ գորգի եզակի մի նմուշ:

«Նմուշը առանձնահատուկ է նրանով, որ կարպետը ասեղով է պատրաստված, այսինքն՝ ասեղնագործել են հենքի վրա և ունի մակագրություն, որտեղ գրված է՝ «Հռիփսիմե Աբիսողոմյանց ձեռամբ՝ 1915 թվականին գործ» գրությունը։ Անշուշտ այս արձանագրությունը  կարպետը դարձնում է ավելի արժեքավոր»,- SHANTNEWS-ի հետ զրույցում պատմում է Գյումրիի պատմության թանգարանի տնօրեն Ինգա Ավագյանը։

Թանգարանում պահպանված գորգերի ու կարպետների մեծ մասը գործված են բամբակե թելերով, դրանք ժամանակին գունավորել են միայն բնական գունանյութերով կամ խոտաբույսերով: Հայկական գորգերը մշտապես տարբերվել են իրենց առանձնահատուկ խտությամբ, այսինքն՝ 10 սմ տարածության մեջ օգտագործվել է 62 զույգ թել:

«Գորգը գործելիս ամեն շարքի ժամանակ աշխատում ես զույգ հանգույցներով, և գորգի երկարությունից ու լայնությունից է կախված, թե  քանի հանգույց պետք է կապես։ Գորգի հիմնական արժեքը հենց դրանով է գնահատվում, թե խտությունը ինչքան է 10 սմ-ի մեջ։ Մենք՝ հայերս, ունենք մինչև 61 խտություն, այսինքն՝ 10 սմ-ի մեջ տեղավորվում է 62 զույգ թել»,- հայկական գորգագործության  առանձնահատկություններն է  SHANTNEWS-ին ներկայացրել գորգագործ Տիրուհի Ղազարյանը։

Գորգերից, կարպետներից բացի, հնում ձեռքով են գործել նաև իրեր տեղափոխելու համար նախատեսված ջվալներ ու խուրջիններ։ «Կումայրի» արգելոցի ցուցանմուշներից  մի քանիսը մինչ այս ցուցադրվել է Գյումրիի ժողովրդական ճարտարապետության և քաղաքային կենցաղի թանգարանում:

Թանգարանի պահոցներում եղած գորգերից շատերը մաշված են, վնասված ու պատառոտված: Փոքր վնասվածքներով գորգերը հնարավորության դեպքում ռեստավրացիայի կարող են ենթարկվել։ Այն բավական  բարդ ու դժվար աշխատանք է համարվում, բացի դրանից՝ վերականգնման համար հատուկ մասնագետ է պետք հրավիրել:

Ցուցադրությունից առաջ  թանգարանի ֆոնդերում պահվող գորգերը կլուսանկարվեն ու թվայնացված տարբերակով կուղարկվեն Սարդարապատի Հայոց ազգագրության թանգարանի մասնագետներին։ Ուսումնասիրությունից հետո կգնահատեն հավաքածուի արժեքը, թվագրությունն ու պատկանելությունը։ Ամբողջական հավաքածուն նախատեսում են առաջին անգամ հանրային ցուցադրության ներկայացնել  «Քաղաքի օր» միջոցառումների շրջանակներում:

 «Շանթ Գյումրի» հեռուստաալիքն այս պահին հասանելի է Rostelecom, Delta telecom, TeleMAX, ARPINET, Opticom, SHIRAK telecom, HAY-NET ցանցային օպերատորների կապուղիներով, ինչպես նաև  Shant Digital Tv հավելվածով՝ ամբողջ աշխարհում։