Անցկացվել է ՊՈՆՏՈՍ շաբաթ Հայաստանում – ShantNews – Շանթ Հեռուստաընկերություն – Լուրեր – Shant TV Online
TIME
Ամսաթիվ
09 07 2025
  • $
    383.82
  • RUBLE
    4.91
  • 449.11
WEATHER
+31.09 oC

Անցկացվել է ՊՈՆՏՈՍ շաբաթ Հայաստանում

12:16 31.10.2022

Սույն թվականի հոկտեմբերի 10-ից 14-ը Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի (ՀԱՀ) Յակոբեան բնապահպանական կենտրոնի և ՀՀ բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի կողմից անցկացվեց ՊՈՆՏՈՍ շաբաթ Հայաստանում, տեղեկացնում է ՀՀ բնապահպանության և ընդերէի տեսչական մարմինը:

Միջոցառմանը մասնակցում էին նաև ՊՈՆՏՈՍ ծրագրի գործընկերները՝ Հելլաս hետազոտությունների և տեխնոլոգիաների կենտրոնից (Հունաստան), Թրակիայի Դեմոկրիտուս համալսարանից (Հունաստան), «Գրին Օլթերնաթիվ» հասարակական կազմակերպությունից (Վրաստան) և Օդեսայի Ի. Ի. Մեչնիկովի անվան ազգային համալսարանից (Ուկրաինա)։

ՊՈՆՏՈՍ շաբաթն ընդգրկում էր միջոցառումների և գործողությունների լայն շրջանակ՝ երիտասարդ գիտնականների և մասնեգետների համար «Տիեզերական դիտարկումները և շրջակա միջավայրի մոնիտորինգ» թեմայով եռօրյա դասընթաց (մաս երկրորդ), դաշտային ճանաչողական այց հայաստանյան պիլոտային տարածք Սևանա լիճ, ՊՈՆՏՈՍ-ի եզրափակիչ համաժողով, պանելային քննարկում, մամլո ասուլիս և ՊՈՆՏՈՍ Հաքաթոն:

ՊՈՆՏՈՍ շաբաթին հրավիրված էին ավելի քան 100 մասնակիցներ, այդ թվում՝ քաղաքականություն մշակողներ, տեղական ինքնակառավարման և պետական կառավարման մարմինների ներկայացուցիչներ, կրթական և գիտական համայնքի ներկայացուցիչներ, գիտնականներ, հետազոտողներ, ուսանողներ, քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչներ, լրագրողներ և այլն:

ՊՈՆՏՈՍ-ի եզրափակիչ համաժողով
Ողջույնի և բացման խոսքով հանդես եկան Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի (ՀԱՀ) Յակոբեան բնապահպանական կենտրոնի տնօրեն Ալեն Ամրիխանյանը, ՀՀ բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի ղեկավար Հովհաննես Մարտիրոսյանը և «Հիդրոօդևութաբանության և մոնիտորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ի տնօրենի պաշտոնակատար Լևոն Ազիզյանը։

«ՊՈՆՏՈՍ ծրագրի շրջանակներում օգտագործվել են Կոպերնիկուս համակարգի տվյալները և ծառայությունները շրջակա միջավայրի մոնիտորինգ և վերլուծություն իրականացնելու համար։ Մենք մշակել ենք գործիքներ և ալգորիթմներ՝ արբանյակային պատկերները վերլուծելու և տեսնելու, թե ինչ փոփոխություններ են տեղի ունեցել, ինչպիսին է դինամիկան և ինչ կանխատեսումներ կարելի է անել: Մենք հնարավորություն ունենք արբանյակային պատկերներով գնալ 20, 30 և ավելի տարի հետ և տեսնել, թե ինչպիսին է եղել Սևանա լճի վիճակը 1980-ականներին և արդյունքում, ինչպես է այն փոխվել և ինչ կլինի հետո»,- իր խոսքում նշեց Աղավնի Հարությունյանը։
Համաժողովի ընթացքում ներկաները ծանոթացան ՊՈՆՏՈՍ ծրագրի արդյունքներին ՝ հինգ ավարտված գնահատումներին ու ՊՈՆՏՈՍ գործառնական հարթակին: Ներկայացվեցին զեկույցներ հետևյալ թեմաներով՝ Բնապահպանական խնդիրներ, դրանց գնահատումն և հանրային ներգրավվածությունը ՊՈՆՏՈՍ ծրագրի հետազոտության տարածքներում: ՊՈՆՏՈՍ ծրագրի հետազոտության տարածքներն են՝ Սևանա լիճը և նրա ջրհավաք ավազանը (Հայաստան), Վրաստանի ողջ առափնյա գիծը և Կոլխեթի (Կոլխեթի) հարթավայրերը (Վրաստան), Նեստոս գետը, նրա դելտան, դելտային մոտ գտնվող ափամերձ գոտին (Հունաստան) և Դնեստր գետի դելտան և հարակից գետաբերանը, լողափերը և հանգստի գոտիները Օդեսա քաղաքից մինչև Դանուբ գետի դելտա (Ուկրաինա): Չորս երկրներից հետազոտող գիտնականները, մասնավորապես՝ պրոֆեսոր Գեորգիոս Սիլեյոսը Թրակիայի Դեմոկրիտ համալսարանից, դոկտոր Իրակլի Մաչարաշվիլին Վրաստանի «Գրին Օլթերնաթիվ» հասարակական կազմակերպությունից, դոկտոր Սերգեյ Մեդինեցը Օդեսայի Ի. Ի. Մեչնիկովի անվան ազգային համալսարանից (Ուկրաինա) և դոկտոր Կարապետ Գազանճեան ՀԱՀ Յակոբեան բնապահպանական կենտրոնից ներկայացրեցին հետազոտությունների նպատակներն ու արդյունքները։
Այնուհետև հաջորդեցին Հելլաս hետազոտությունների և տեխնոլոգիաների կենտրոնից (Հունաստան) դոկտոր Իոաննիս Մանակոսի, դոկտոր Էլեֆթերիոս Կացիկիսի և Թրակիայի Դեմոկրիտուս համալսարանից (Հունաստան) դոկտոր Նիկոլաոս Կոկկոսի զեկույցները։ Նրանք անդրադարձան ՊՈՆՏՈՍ հարթակին և ռեսուրսներին, դրա բաղադրիչներին և հնարավորություններին, այդ թվում՝ ՊՈՆՏՈՍ տվյալների խորանարդին, ՊՈՆՏՈՍ վեբ հավելվածին և ՊՈՆՏՈՍ Վեբ Աշխարհատեղեկատվական համակարգերին (ԱՏՀ): Լրացուցիչ տեղեկությունները հասանելի են PONTOS կայքում :

ՊՈՆՏՈՍ շաբաթին ներկա էին նաև Հայաստանում իրականացվող Սևծովյան ավազանի (BSB) մի շարք ծրագրերի ներկայացուցիչներ, այդ թվում՝ BSB963 Protect-Streams-4-Sea, BSB1034 The Sea of Wine, BSB1107 BeECO, and BSB1135 AGREEN: Վերջիններս կիսվեցին իրենց ծրագրերով և համապատասխան թարմացումներով:
Համաժողովն ավարտվեց պանելային քննարկմամբ և մամուլի ասուլիսով, որի ընթացքում մասնակիցները պատասխանեցին ավելի քան տասը լրատվամիջոցներից լրագրողների հարցերին:

Եռօրյա դասընթաց երիտասարդ գիտնականների և մասնագետների համար
ՊՈՆՏՈՍ շաբաթվա ընթացքում կազմակերպվել էր եռօրյա դասընթաց երիտասարդ գիտնականների, մասնագետների, տեղական ինքնակառավարման և պետական կառավարման մարմինների ներկայացուցիչների և համալսարանականների համար։ Մասնակիցները ներկայացնում էին ՀՀ շրջակա միջավայրի, տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների, արտակարգ իրավիճակների նախարարությունները, Երևանի պետական համալսարանը, Արարատի մարզպետարանը (մարզպետարան), ՀՀ գիտությունների ազգային ակադեմիան, Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանը և «Հիդրոօդևութաբանության և մոնիտորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը: Թեմաները մասնավորապես վերաբերում էին բնապահպանական խնդիրների և մարտահրավերների մոնիտորինգին, բնապահպանական խնդիրների բացահայտմանը և արբանյակային պատկերների միջոցով դրանց ուսումնասիրությանը: Դասընթացը ներառում էր ՊՈՆՏՈՍ հարթակը, ինչպես նաև տեսական և գործնական աշխատանքներ Երկրի դիտարկումների վերաբերյալ հետևյալ ուսումնասիրությունների ոլորտների համար՝ ջրի որակ, էվտրոֆիկացիա, ջրային հաշվեկշիռ, ջրի արտադրողականություն և ջրային սթրեսի ինդեքսների գնահատում, անտառածածկույթի փոփոխություններ և շրջակա միջավայրի վրա դրանց ազդեցության գնահատում:
Դասընթացն ավարտվեց ճանաչողական այցով ՊՈՆՏՈՍ-ի հայկական պիլոտային տարածք՝ Սևանա լիճ: Դաշտային այցելությանը մասնակցեցին և՛ վերապատրաստվողները և՛ ՊՈՆՏՈՍ թիմի անդամները:

Վերապատրաստման ռեսուրսներն ու նյութերը հասանելի են այստեղ:
ՊՈՆՏՈՍ Հաքաթոն
Հոկտեմբերի 12-13-ը ՀՀ բնապահպանության և ընդերքի տեսչական մարմնի և Հայաստանի ամերիկյան համալսարանի (ՀԱՀ) Յակոբեան բնապահպանական կենտրոնը համատեղ կազմակերպել էին ՊՈՆՏՈՍ Հաքաթոն Հայաստանի տարբեր կրթական և ակադեմիական հաստատությունների թիմերի համար:
Հաքաթոնին մասնակցում էին հինգ թիմեր (քսանյոթ ուսանող և հետազոտող), այդ թվում՝ «Libero» (Երևանի պետական համալսարան), «Ecoteam» ( ՀՀ ԳԱԱ Էկոլոգիական նոոսֆերային հետազոտությունների կենտրոն ), «ASPU PONTOS» (Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան), «Mind Galactic» (Երևանի պետական համալսարան) և «EcoFuture» (Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարան):
Հաքաթոնի մարտահրավերները երկուսն էին․ գեներացնել նոր գաղափարներ՝ օգտագործելով «ՊՈՆՏՈՍ» գործառնական հարթակը և օնլայն ծառայությունները/գործիքները և ներկայացնել «ՊՈՆՏՈՍ» պլատֆորմի համար օգտակար հավելված (կամ առանձին լուծում/գործիք) ստեղծելու առաջարկ՝ օգտագործելով «Կոպերնիկուս» համակարգի տվյալները։

Հաքաթոնի առաջարկվող թեմաները առնչվում էին գաղափարներին, կապված՝ կայուն զարգացման նպատակների, հողային փոփոխությունների (այն կարող է ներառել հողի ծածկույթի/հողօգտագործման տարբեր դասեր, ինչպիսիք են անտառները, մշակաբույսերը, խոտածածկ տարածքները, ջրային մակերեսները և արհեստական ծածկույթները, ինչպիսիք են ճանապարհները և շենքերը), ջրի պահպանմանը և աղտոտմանը, գյուղատնտեսական աշխատանքների (օրինակ՝ մշակաբույսերի չափի գնահատում, հողի խոնավության մասին տեղեկատվության տրամադրում և բերքատվության կանխատեսում) և կլիմայի փոփոխության հետ։
«EcoFuture» թիմի գաղափարն էր տարբեր մեքենաների և պոմպերի միջոցով մաքրել Սևանա լիճը ցիանոբակտերիայից և օգտագործել թափոնները բիոգազի արտադրման համար: Բիոգազի արտադրության համար կարող են օգտագործվել նաև Սևանի ջրհավաք ավազանից տարբեր տեսակի թափոններ։
«Ecoteam»-ի գաղափարն էր ստեղծել լողափերի գնահատման շերտ ՊՈՆՏՈՍ հարթակում, որը կարտացոլի մասնավոր և հանրային լողափերի բնապահպանական իրավիճակը: Այն կստացվի ՊՈՆՏՈՍ հարթակում գոյություն ունեցող շերտերի համադրմամբ։ Գաղափարը կաջակցի լճի տարածքում զբոսաշրջության զարգացմանը։
«ASPU PONTOS» թիմն առաջարկեց դպրոցներում ստեղծել և ներդնել արտադասարանական միջոցառումներ և դասաժամեր՝ կիրառելով ՊՈՆՏՈՍ կրթական համակարգը որպես բջջային հավելված և կայք, որտեղ աշակերտները կարող են ստանալ բնապահպանական գիտելիքներ և տեղեկատվություն (նմանատիպ համակարգեր են «Արմաթ» ինժեներական լաբորատորիան, «Իմ դպրոց», «Սոլոլըրն» համակարգերը)։

«Libero» թիմն առաջարկեց Սևանա լիճը մաքրել երկու եղանակով՝ օգտագործել ցիանոֆագ վիրուսներ ցիանոբակտերիաների ոչնչացման համար և իրականացնել ֆիզիկական մաքրում հետագա օգտագործման համար: Թիմն առաջարկեց նաև բարելավել ՊՈՆՏՈՍ հարթակը՝ ավելացնելով մեթանի արտանետումները գրանցող գործիքը:
«Mind Galactic» թիմի գաղափարն էր կառուցել խողովակաշար ամբողջ Սևանա լճի երկայնքով, կոյուղաջրերը մղել խողովակաշարի մեջ, իրականացնել քիմիական և կենսաբանական մաքրում, հետո նոր ջուրն ուղղել դեպի լիճ:

ՊՈՆՏՈՍ ծրագրի մասին լրացուցիչ տեղեկություններ կարելի է գտնել «PONTOS» կայքում: Հետաքրքրված անձինք կարող են նաև ուղիղ կապ հաստատել ՊՈՆՏՈՍ թիմի հետ՝ [email protected] հասցեով:

«Սևծովյան ավազանում շրջակա միջավայրի մոնիտորինգ «Կոպերնիկուս» համակարգով» ՊՈՆՏՈՍ 30 ամսյա ծրագիրը ֆինանսավորվում է ԵՀԳ Սևծովյան ավազանի երկրների անդրսահմանային համագործակցության 2014-2020 թթ. ծրագրի կողմից: ՊՈՆՏՈՍ-ը գիտնականներին, քաղաքականություն մշակողներին, քաղաքացիներին և այլ շահառուներին հասանելի է դարձնում Սևծովյան տարածաշրջանի շրջակա միջավայրի վերաբերյալ ԵՄ Կոպերնիկուս տիեզերական դիտարկման համակարգի տեղեկատվությունը:

Այն օգտագործում է տեղեկատվական տեխնոլոգիաները՝ ինքնաշխատ կերպով Կոպերնիկուսի տվյալները ձեռք բերելու համար, դրանք ինտեգրում է ազգային կամ տարածաշրջանային ենթակառուցվածքներին՝ տվյալների հավաքագրման և մշակման համար, և տրամադրում է Սևծովյան և շրջակա միջավայրի մոնիտորինգի ծառայություններ անդրսահմանային, ստանդարտացված և միատարր ձևով: Շրջակա միջավայրի մոնիտորինգի մշակված համակարգը փորձարկվում է Հայաստանի, Հունաստանի, Վրաստանի և Ուկրաինայի պիլոտային տարածքներում:

Բոլոր լուրերը

Կապակցված լուրեր

Քննչական կոմիտեի նախագահը խորհրդակցություն է անցկացրել Տավուշի մարզային քննչական վարչությունում

17:10 09.07.2025

Քննչական կոմիտեի նախագահը խորհրդակցություն է անցկացրել Տավուշի մարզային քննչական վարչությունում

Հայաստանի Հանրապետության քննչական կոմիտեի նախագահ Արթուր Պողոսյանը խորհրդակցություն է անցկացրել Տավուշի մարզային քննչական վարչությունում, որին մասնակցել են Տավուշի մարզպետ Հայկ Ղալումյանը, Տարածքային քննչական վարչությունների գործունեության վերահսկողության գլխավոր վարչության պետի ժամանակավոր պաշտոնակատար Վահե Միրզոյանը, Հատուկ հանձնարարություններով գլխավոր վարչության պետ Արման Գալստյանը, Տավուշի մարզային քննչական վարչության պետ Արամ Հարությունյանը, մարզի դատախազ Արմեն Մուրադյանը, վեցերորդ կայազորային քննչական բաժնի […] ...

Գավառում բախվել են «Opel Astra»-ն և «ՎԱԶ 2107»-ը․ կան տուժածներ

17:05 09.07.2025

Գավառում բախվել են «Opel Astra»-ն և «ՎԱԶ 2107»-ը․ կան տուժածներ

Այսօր՝ հուլիսի 9-ին, ավտովթար է տեղի ունեցել Գեղարքունիքի մարզում։ Ժամը 09։40-ի սահմաններում Գավառ քաղաքի Թորգոմյան և Գրիգոր Նարեկացի փողոցների խաչմերուկում բախվել են Գեղարքունիքի մարզի բնակիչներ 54-ամյա Ռազմիկ Բ․-ի վարած «Opel Astra» մակնիշի և 24-ամյա Էրիկ Թ․-ի վարած «ՎԱԶ 2107» մակնիշի ավտոմեքենաները, ինչի հետևանքով վերջինը գլխիվայր մասամբ հայտնվել է մայթին։ Ինչպես հայտնում է shamshyan.com-ը, վթարի հետևանքով […] ...

Կողոպուտի փորձ կատարած տղամարդկանցից մեկի մոտ հոգեմետ դեղահաբեր են հայտնաբերվել

17:00 09.07.2025

Կողոպուտի փորձ կատարած տղամարդկանցից մեկի մոտ հոգեմետ դեղահաբեր են հայտնաբերվել

Հուլիսի 5-ի գիշերը՝ ժամը 1.40-ի սահմաններում, 40-ամյա կինը Հյուսիսային պողոտայում ծառայություն կատարող Պարեկային ծառայության Երևան քաղաքի վարչության 3-րդ գումարտակի 3-րդ վաշտի և Պետական պահպանության գլխավոր վարչության հատուկ նշանակության գումարտակի 1-ին վաշտի 2-րդ դասակի ծառայողներին հայտնել է, որ անհայտ անձը փորձել է իր պայուսակից հափշտակել «Այֆոն 16» մոդելի բջջային հեռախոսը։ Ոստիկանների ձեռնարկած միջոցառումների արդյունքում Աբովյան և […] ...

Կադրային բարեփոխումներ` Աննա Վարդապետյանի հրամաններով

16:52 09.07.2025

Կադրային բարեփոխումներ` Աննա Վարդապետյանի հրամաններով

Հայաստանի Հանրապետության գլխավոր դատախազ Աննա Վարդապետյանի՝ 2025 թվականի հունիս-հուլիս ամիսների հրամաններով՝ Դատախազությունում տեղի են ունեցել կադրային մի շարք փոփոխություններ: Մասնավորապես՝ Կորյուն Սերոբյանը նշանակվել է Գլխավոր դատախազության ապօրինի ծագում ունեցող գույքի բռնագանձման գործերով վարչության պետի պաշտոնին՝ ազատելով Գլխավոր դատախազության ՀՀ հակակոռուպցիոն կոմիտեում մինչդատական վարույթի օրինականության նկատմամբ հսկողության վարչության պետի տեղակալի պաշտոնից: Հռիփսիմե Ասատրյանը նշանակվել է Գլխավոր […] ...

Երևանի որ թաղամասերում է փոշու պարունակությունը գերազանցել սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան

16:45 09.07.2025

Երևանի որ թաղամասերում է փոշու պարունակությունը գերազանցել սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան

«Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ը ներկայացրել է Երևանում մթնոլորտային օդի որակը հուլիսի 2-8-ը։ Փոշու պարունակությունը գերազանցել է սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան․ ◾️ Կենտրոնում՝ հուլիսի 5-ին, ◾️ Նոր Նորքում՝ հուլիսի 5-ին, ◾️ Շենգավիթում՝ չի գերազանցել, ◾️ Արաբկիրում՝ չի գերազանցել։ Ազոտի երկօքսիդի պարունակությունը գերազանցել է սահմանային թույլատրելի կոնցենտրացիան․ ◾️ Կենտրոնում՝ գրեթե ամբողջ շաբաթ, ◾️ Նոր Նորքում՝ հուլիսի 3-ին […] ...

Հրդեհ Վեդի քաղաքում

16:36 09.07.2025

Հրդեհ Վեդի քաղաքում

Հուլիսի 9-ին, ժամը 12:29-ին Արարատի մարզային փրկարարական վարչության ճգնաժամային կառավարման կենտրոն ահազանգ է ստացվել, որ Վեդի քաղաքի Արարատյան փողոցում այրվում է ավտոմեքենա։ Դեպքի վայր է մեկնել ՆԳՆ ՓԾ մարզային փրկարարական վարչության հրշեջ-փրկարարական ջոկատներից երկու մարտական հաշվարկ: Պարզվել է, որ հրդեհը բռնկվել է Արարատյան փողոցի տներից մեկի բակում կայանած ավտոմեքենայում։ Հրդեհը մեկուսացվել է ժամը 12։57-ին, մարվել՝ 13։44-ին: Այրվել են […] ...

BACK_TO_TOP