Հանգիստը շռայլությու՞ն է, թե անհրաժեշտություն. խորհուրդներ հոգեբանից

Ամառը տարվա այն շրջանն է, երբ մեզանից յուրաքանչյուրը սկսում է մտածել նաև հանգստի մասին, ավելին՝ ամառային արձակուրդի հետ կապված շատերը նույնիսկ ամիսներ առաջ են ծրագրեր կազմում, նախապես ամրագրումներ անում թե՛ երկրի ներսում, և թե՛ արտերկրում, բայց, ակնհայտորեն, մոտեցումներն այդ հանգստին տարբեր են՝ կախված նաև հնարավորություններից:

Գաղտնիք չէ, որ շատերի կարծիքով հանգիստը նաև շքեղություն ու շռայլություն է: Հոգեբան Էդիտա Առաքելյանի դիտարկմամբ՝ հանգիստը պետք է լինի մեր կյանքի, մեր առօրյայի ամենակարևոր բաղադրիչներից մեկը, որովհետև հատկապես մեր օրերում աշխատանքն այնպես է դասավորվել, որ մենք հաճախ նույնիսկ 24/7 ռեժիմով ենք աշխատում:

«Հաճախ հանգստի չգնալը պայմանավորված է լինում նրանով, որ վախենում ենք, օրինակ, չհասցնել ինչ-որ գործեր, մտածում ենք՝ այդ գումարը խնայել մեզ համար ավելի կարևոր հարցեր լուծելու համար, բայց մոռանում ենք, որ երբ չենք հանգստանում, հետո իրականում բախվում ենք թե՛ ֆիզիկական և թե՛ հուզական հյուծվածության: Հատկապես սպասարկման ոլորտում աշխատողներին է սա վերաբերում: Դա կոչվում է հուզական կամ մասնագիտական այրում: Սա առաջ է գալիս, երբ մենք տևական ժամանակ գտնվում ենք քրոնիկ աշխատանքային սթրեսում»,-ասում է հոգեբանը:

Էդիտա Առաքելյանի խոսքով՝ դա կարող է արտահայտվել և՛ ֆիզիկական և՛ հուզական ախտանիշներով: Օրինակ՝ աշխատանքը կարող է այլևս արդյունավետ չլինել, աշխատակիցը սկսում է պատասխանատվությամբ չմոտենալ իր աշխատանքին: Բացի դա՝ կարող է այլևս անհամատեղելի դառնալ գործնականն անձնական կյանքի հետ, այլ կարևոր հարցեր ևս մղվեն երկրորդ պլան:

Ըստ հոգեբանի՝ ոչ միայն արձակուրդների ժամանակ է պետք մտածել հանգստի մասին, այլև ամեն շաբաթվա կտրվածքով: Մասնագետն ասում է՝ եթե աշխատում ենք շաբաթական 5 օր, ապա մյուս երկու օրերին էլ անհրաժեշտ է կտրվել աշխատանքից: Պարտադիր չէ գնալ քաղաքից կամ երկրից դուրս, ուղղակի պետք է ապահովել հանգիստ միջավայր՝ փոքր-ինչ մոռանալով ամենօրյա աշխատանքի մասին: Հարցին, թե ե՞րբ է պետք մտածել հանգստի մասին, կա՞ն արդյոք ախտանիշներ, որոնք կհուշեն, որ ժամանակն է արձակուրդ վերցնելու, հոգեբանն այսպես է պատասխանում.

«Մենք առաջնորդվում ենք մեր տարբեր հոգեբանական ազդակներով: Երբ մենք ունենք քրոնիկ հոգնածություն, հուզական տեսանկյունից սպառվել ենք, ունենք էներգիայի պակաս և չենք կարողանում սոցիալական շփման մեջ լինել, հուշում են, որ կարիք ունենք հանգստի: կարելի է հասկանալ, որ դրանց նպաստել է նաև հանգստի բացակայությունը մարդկանց հետ, սրանք հենց այն առաջնային ազդակներն են, որոնք մեզ հուշում են, որ մենք կարիք ունենք հանգստի: Այսինքն, դրանք կարող են լինել և՛ ֆիզիկական տարբեր ազդակներ և՛ հոգեբանական»:

Մասնագետի խոսքով՝ անհատական պետք է լինի նաև մոտեցումը ակտիվ ու պասիվ հանգիստներին: Ասում է՝ դա նախընտրության հարց է, բայց միևնույն ժամանակ, ընդգծում է, որ ակտիվ հանգստի դեպքում նույնիսկ պետք է պահպանել հավասարակշռությունը: Ակտիվ շրջագայությունների և զբոսանքների ժամանակ խորհուրդ է տրվում ինչ-որ օրեր հատկացնել պասիվ հանգստին, որովհետև մարմնի համար ֆիզիկական հանգստությունը շատ կարևոր է, կարևոր է առողջ քունն ու առողջ սնունդը:

«Եթե սրանք չեն լինում, ֆիզիկապես մեր մարմինը չի հանգստանում»,-նկատում է Էդիտա Առաքելյանը:

Հոգեբաններն այս հարցում կարող են օգնել հիմնականում այն ժամանակ, երբ խնդիրը հասնում է հուզական, մասնագիտական այրմանը, երբ այս ամենը փաստող կոնկրետ ախտանիշներ կան:

Վերջում մասնագետից մի քանի խորհուրդներ մեր ընթերցողներին: Նախ և առաջ, պետք է ուշադրություն դարձնել պլանավորմանը: Այսինքն, նախապես ընտրել վայրը, նախապես հասկանալ, թե ինչպիսի հանգիստ եք նախընտրում:

«Շատ կարևոր է հանգիստը լիարժեք ապրելու համար հնարավորիս կտրվել աշխատանքից: Հաճախ մենք հանգստի ենք մեկնում, բայց անընդհատ պատասխանում ենք աշխատանքային նամակներին կամ զանգերին: Ցանկալի է նաև կտրվել գաջեթներից, որովհետև դրանք շատ էներգիա են խլում մեզանից: Ցանկալի է նաև հասկանալ ու զգալ, թե ինչպես ենք ուզում մեր հանգիստը անցկացնել, պետք չէ մտածել, որ ունեմ հանգստի մեկ շաբաթ և չնայած նրան, որ չունենք էներգիա, գնանք և զբոսնենք ամբողջ Եվրոպայով: Եթե մենք զգում ենք, որ ավելի շատ կարիք ունենք ավելի պասիվ հանգստի, անհրաժեշտ է հետևել մեր զգացողություններին»,-եզրափակում է հոգեբանը: