«Հայոց լեզու, գրականություն» բնագավառի առարկաների մասին․ ԿԳՄՍՆ-ն իրազեկում է

Հանրակրթության պետական չափորոշչում «Հայոց լեզու, գրականություն» բնագավառը ներկայանում է «Մայրենի» (1-6-րդ դասարաններ), «Հայոց լեզու» (7-12-րդ դասարաններ), «Գրականություն» (7-12-րդ դասարաններ) առարկաներով:

Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանվում է, որ հայոց լեզվի և գրականության ուսուցումը պարտադիր է 1-12-րդ դասարաններում: Դրանց ուսումնասիրման նպատակը հայերենով գրագետ հաղորդակցվելու, բանավոր և գրավոր շարադրանք ստեղծելու, գրական և ոչ գրական տեքստեր վերլուծելու, տեքստից սովորածը սեփական խոսքի մեջ կիրառելու կարողությունների, ինչպես նաև լեզվամտածողության, ազգային արժեհամակարգի և ինքնության ձևավորումը և զարգացումն են: Մյուս կողմից՝ մայրենի լեզուն այլ առարկաներ, այդ թվում՝ օտար լեզուներ ուսումնասիրելու հիմնական միջոցն է:

1-6-րդ դասարաններում «Մայրենի» միասնացած (ինտեգրված) առարկան լուծում է տարբեր ուսումնական խնդիրներ՝ բանավոր և գրավոր հաղորդակցման, ընթերցանության, լեզվական և արժեքային համակարգերի ձևավորման ուղղությամբ: Մայրենիի դասավանդումը չափելի վերջնարդյունքների միջոցով նպաստում է Հանրակրթության պետական չափորոշչով սահմանված կարողունակությունների ապահովմանը՝ հիմք ստեղծելով միջին դպրոցում ուսումնառությունը շարունակելու համար:

7-12-րդ դասարաններում հայոց լեզուն և գրականությունը ուսումնասիրվում են որպես առանձին առարկաներ: 7-9-րդ դասարաններում հայոց լեզվի՝ որպես առանձին առարկայի դասավանդման ընթացքում կարևորվում է քերականության ամբողջական և համակարգված ուսումնասիրումը: Ավագ դպրոցի 10-12-րդ դասարաններում հիմնական դպրոցում անցած նյութի պարուրաձև կրկնությանը զուգահեռ ուսուցանվում է ոճագիտություն, որը սովորողին հնարավորություն կտա կատարելագործել խոսք կազմելու կարողությունը՝ ճիշտ և գրագետ համադրելով լեզվաքերականական միավորները, կիրառելով հայոց լեզվի ոճական առանձնահատկությունները:

Հանրակրթական դպրոցում գրականության՝ որպես առանձին առարկայի ուսուցումն իրականացվում է 7-9-րդ դասարաններում: Միջին դպրոցում թեմաները բաժանված են ըստ գրական ժանրերի, որոնց տիրույթում պահպանված է հեղինակների ժամանակագրական հաջորդականությունը: Ավագ դպրոցում սովորողներն ուսումնասիրելու են հայ գրականություն, որը կառուցված է ժամանակագրական մեթոդով՝ որոշակի թեմատիկ միավորներով (մոդուլներով) ուսումնառության համար:

Հանրակրթական դպրոցի 7-12-րդ դասարաններում գրականության ուսումնասիրությունը նպաստում է սովորողի՝ պատմական ժամանակաշրջանի, հեղինակների կենսագրության, տվյալ գրողի բերած նորության, հայ գրականության զարգացման վրա ունեցած ազդեցության, գրական սեռերի, ժանրերի, ժամանակաշրջանի հետ անմիջական կապի մասին պատկերացման ձևավորմանը: Գրական երկի ուսումնասիրությունը նպաստում է ստացած գիտելիքը սեփական խոսքով վերարտադրելու հմտությունների, վերլուծական և քննական կարողությունների, ինչպես նաև գրական ճաշակի ձևավորմանը, ազգային ինքնության ճանաչմանը և արժևորմանը:

Ի տարբերություն գործող չափորոշչի և ծրագրերի՝ առաջարկվող փաթեթում կատարվել են հետևյալ փոփոխությունները:

• Ծրագրերը զգալի բեռնաթափվել են:
• Մշակվել են չափելի վերջնարդյունքներ, որոնք միտված են հայ մարդու և քաղաքացու նկարագրի ձևավորման գործում հայոց լեզվի, գրականության (հայ գրականության) դերի ու նշանակության բարձրացմանը, ուսուցման գործնականությանը, հաղորդակցական, հետազոտական, ստեղծագործական կարողությունների և հմտությունների, լեզվամտածողության, պատկերավոր, քննական մտածողության զարգացմանը: Վերջնարդյունքները խմբավորված են «Հաղորդակցում», «Ընթերցանություն/Գրականություն», «Լեզվական համակարգ», «Ստեղծարարություն», «Ինքնություն» հասկացությունների շուրջ:
• Շեշտադրվել են ուսուցչի ուղղորդմամբ սովորողի ինքնուրույն, հետազոտական աշխատանքը (նախագծային, մոդուլային ուսուցում), ուսուցչին տրվող ազատությունը, տարբերակված ուսուցումը:
• Կարևորվել է վերառարկայական, միջառարկայական, ներառարկայական կապերի հաստատումը: Այդ առնչությունները կապահովեն գիտելիքի յուրացման խորությունը և բազմաշերտությունը, ինչպես նաև լայնությունը և ընդգրկունությունը:
• Ընդգծվել են աշակերտի սովորելու կարողության ձևավորումը և զարգացումը՝ հիմքում ունենալով ողջ կյանքում սովորելու, զարգանալու, կատարելագործվելու պատրաստ հայ քաղաքացի կերտելու տեսլականը: