Հիմնանորոգվում է Մարմաշենի վանական համալիր տանող 2,5 կմ երկարության ճանապարհը

Հիմնանորոգվում է Մարմաշենի վանական համալիր տանող 2.5 կմ երկարության ճանապարհը: Ծրագրի պատվիրատուն Հայաստանի Տարածքային զարգացման հիմնադրամն է, ֆինանսավորումը՝ պետական բյուջեից: Վահրամաբերդ գյուղից վանական համալիր տանող ոլորապտույտ ճանապարհի մի հատվածն արդեն խճապատված է: Մինչ այդ  հիմքերն են ամրացրել ու լիցք տեղադրել:

Առաջին անգամ կառուցվում է նաև մոտ 2600 քառակուսի գծամետր մայթ, որը ձգվում է մինչ վանական համալիր: Ճանապարհի ամբողջ երկայնքով գիշերային լուսավորության համար կտեղադրվեն 80 հենասյուներ: Ներքին ենթակառուցվածքներն անցնում են ժայռոտ տարածքներով։

«Դժվարությունների հանդիպել ենք փոսորակների փորման ընթացքում, անհրաժեշտ նիշը խողովակների անցկացման ընթացքում տրված էր մինչև 1,50 սմ, բայց կես մետր փորելուց հետո պարզվեց տակը բազալտի շերտ է․․․Մի կերպ հասել ենք մեր ուզած մակարդակին, որ ջրագիծը անցկացնելուց հետո ձմեռը չսառի»,- ասում է Մերձմոսկովյան ընկերության աշխղեկ Արտակ Մարդոյանը։

Ճանապարհի շահագործման երկարակեցության համար նաև ջրահեռացման համակարգ է կառուցվելու, այդ աշխատանքները հիմա թեև դադարեցված են՝ ժայռոտ ու կարծր շերտով տեղանքն է պատճառը։ Դրա համար նախագծային փոփոխություններ են պետք։

Վանական համալիրի տարածքում կառուցվում են սանհանգույցներ, որոնք ապահովված կլինեն մշտական ջրով, օդափոխության համակարգով, ինչպես նաև  կջեռուցվեն: Ուխտագնացների, զբոսաշրջիկների համար միայն ամռան ամիսներին չէ, որ Մարմաշենի վանական համալիրը հետաքրքիր, գրավիչ վայր է, բայց երբևէ տարածքն ապահովված չի եղել սանհանգույցով ու այլ ենթակառույցներով։

Ճանապարհաշինական ծրագրում է ներառված դրենաժային համակարգի անցկացումը, որը, հավանաբար, կպաշտպանի եկեղեցական համալիրը գերխոնավացումից։ Աշխատանքները վերահսկող մասնագետի դիտարկմամբ՝ եկեղեցու պատերի խոնավության հիմնական պատճառը քայքայված տանիքն է:

«Վերևից եկող ջրերը թափվում են ցոգոլային մասի վրա, դրա պատճառով  էլ և՛ ներքևի, և՛ վերևի  քարերը խոնավություն պիտի ընդունեն, իսկ այդ խոնավությունն էլ պատերի քայքայման պատճառ պիտի դառնա։ Դրա համար առաջին հերթին եկեղեցին պիտի վերականգնվեր սկսած տանիքի մասից, և որպեսզի ջրերը վնաս չտային, պետք է գոնե  վերևից թափվեին ցոգոլային մասից դուրս։ Արտաքին ջրերի առնվազն 50% -ը կտուրի քայքայման պատճառով  հոսում են եկեղեցու մեջ»,- բացատրում է ծրագրի  տեխնիկական վերահսկող  Անդրանիկ Վարդանյանը։

Դեռ 10-րդ դարում եկեղեցու կառուցման ժամանակ անցկացված դրենաժային համակարգը  լավ է պահպանված, այն ջրահեռացում ապահովում է նաև հիմա, բայց խնդիրն այն է, որ անձրևաջրերն ու սելաֆաջրերը մինչև դրենաժ հասնելը լցվում ու քայքայում են եկեղեցու պատերը։

«Դրենաժ են փորում, այ սա  դրենաժ է, հին ժամանակներից կա, աշխատող դրենաժ է, բայց էս պատերի խոնավությունը միշտ կա, հիմա նոր դրենաժ անցկացնել պետք չէ, որովհետև եկեղեցու հիմնական խոնավությունը գալիս է վերևից։ Հազար տարվա  քարը լրիվ ճեղքված է ու ջուրը քաշում է, վերևից որ թափվում է, լցվում է հենց հիմքի ցոգոլային մասի վրա, դրենաժ ոչ մի կաթիլ ջուր չի հասնում, էս բացված արանքներից ջուրը լրիվ քաշում է ներս»,-ասում է վանական համալիրի երկարամյա աշխատակից Սամվել Մաթևոսյանը։

Եկեղեցու հիմքերն ու պատերը վնասող ջրերը մաշել ու  քայքայել են եկեղեցու զարդաքանդակները, տուֆ քարերը ճաքեր են տվել, վանական համալիրի գլխավոր կաթողիկե եկեղեցու ներսում խոնավության աստիճանն այնքան բարձր է, որ  ամառ – ձմեռ պատերը թաց են։

Դրենաժային համակարգի երկրորդ հատվածի կառուցման անհրաժեշտությունը ուսումնասիրվում է, մասնագիտական դիտարկումներ են պետք, զուգահեռ նախատեսված են նաև լանջային առուների փորման աշխատանքներ, որպեսզի  կանխվի սարերից հոսող սելավաջրերի հոսքը վանական համալիրի տարածք: Ճանապարհի  ու ենթակառուցվածքների շինարարության ավարտի համար շինընկերությունն ունի մոտ մեկ տարի ժամանակ։