Հայաստանը պետք է ձգտի երկխոսության, բայց նաև պատրաստ լինի ամենակոշտ ռազմական միջոցների գործադրմանը. Արման Մելիքյան

ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի՝ սպասվող հանդիպմանն ընդառաջ ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը հանդես եկավ հայտարարությամբ, որն Ադրբեջանի նախագահը դրական գնահատեց: Մինսկի խմբի հայտարարությանը հաջորդեց Հայաստանի և Արցախի Անվտանգության խորհուրդների համատեղ նիստը, որի ժամանակ ՀՀ վարչապետը մի շարք կարևոր ուղերձներ հղեց: Այս և այլ թեմաների շուրջ SHANTNEWS.am-ը զրուցել է ՀՀ արտակարգ և լիազոր դեսպան, Արցախի ԱԳ նախկին նախարար Արման Մելիքյանի հետ:

– ՌԴ ԱԳՆ-ն նախօրեին հայտարարությամբ հանդես եկավ՝ Ադրբեջան մեկնող հայկական արմատներով իր քաղաքացիներին զգուշացնելով «Ադրբեջան այցեր նախատեսելիս մանրակրկիտ ձևով ծանրութեթև անել հնարավոր ռիսկերը»։ Այս հայտարարությունը ոմանք գնահատեցին որպես ռուս-ադրբեջանական հարաբերությունների սրման նոր փուլ: Տեղի՞ն է հայտարարության նման մեկնաբանությունը:

– Մինչ այժմ ՌԴ ԱԳՆ կողմից մի քանի անգամ դիմումներ են հղվել ադրբեջանական իշխանություններին՝ հայկական արմատներ ունեցող ՌԴ քաղաքացիների հանդեպ խտրական վերաբերմունքից զերծ մնալու պահանջով: Ձեր կողմից մեջբերվող հայտարարությունը վկայում է այն մասին, որ ադրբեջանական կողմը մերժել է ՌԴ ԱԳՆ օրինական պահանջը և ռուսաստանյան իշխանությունները ճանաչում են իրենց անզորությունն Ադրբեջանում ՌԴ հայազգի քաղաքացիների օրինական շահերն ու իրավունքները պաշտպանելու հարցում: Այս հայտարարությունը նշանակում է, որ Ռուսաստանը Ադրբեջանի հետ պատրաստ չէ առճակատվել ՌԴ հայ քաղաքացիների հարցով և կոչ է անում ռուսահայերին չայցելել Ադրբեջան, քանի որ չի կարող կանխել նրանց հանդեպ այնտեղ գործադրվելիք ապօրինություններն ու նվաստացումները: Եթե այդպես չլիներ, ապա Ռուսաստանն Ադրբեջանի քաղաքացիների հանդեպ կարող էր համարժեք սահմանափակումների ռեժիմ կիրառել: Իհարկե, ՌԴ պարագայում այդ ռեժիմը, Ադրբեջանի օրինակով, ազգային խտրականության և այլատյացության վրա չէր կարող հիմնվել: ՌԴ ԱԳՆ-ը, սակայն, նախընտրեց գնալ այլ ճանապարհով:

– Որքանո՞վ է ՌԴ ԱԳՆ այդ զգուշացում-հայտարարությունը տեղավորվում ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահների վերջին հայտարարության ու Հայաստանի վարչապետի արձագանքի համատեքստում:

– Այդ հայտարարությունն ուղղակիորեն վկայում է այն մասին, որ Ադրբեջանը որդեգրել է ազգային խտրականության և այլատյացության խրախուսման քաղաքականություն և այդ երկրի գործող իշխանություններն իրենց ժողովրդին պաշտոնապես հրահրում են բռնություն կիրառել հայերի հանդեպ: Այսինքն, Բաքվում սեփական ժողովրդին խաղաղության նախապատրաստելու ուղղությամբ քայլեր չեն արվելու՝ սա է ադրբեջանական իշխանությունների դիրքորոշումը:

– ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց, որ բանակցային գործընթացի հիմք պետք է դառնան տարընթերցումների տեղիք չտվող արձանագրումները, նշեց, որ համանախագահների կողմից առաջարկված սկզբունքները, տարրերը վերջին 10 տարիներին ամենատարբեր և ամենատարածական մեկնաբանությունների տեղիք են տվել: Սրա հասցեատերը ԵԱՀԿ Մինսկի խումբն է, ի՞նչ արձագանք կարելի է սպասել:

– Չեմ կարծում, որ ՄԽ համանախագահներն ու ԵԱՀԿ-ն կանտեսեն այս հորդորը: Խնդրի շուրջ, այսպես, թե այնպես, քննարկումներ կծավալվեն, թեև արագ արդյունք չարժե ակնկալել:

– Ո՞րն է Ադրբեջանի ժողովրդին խաղաղության պատրաստելու ուղին, ինչի մասին խոսում էր ՀՀ վարչապետը. Հայաստանը պետք է երկխոսի՞, թե՞ հանդես գա ուժի դիրքերից:

– Հայաստանը պետք է ձգտի երկխոսության, բայց նաև պետք է պատրաստ լինի ամենակոշտ ռազմական միջոցների գործադրմանը: Այդուհանդերձ քիչ հավանական եմ համարում, որ Ադրբեջանում որևէ բան փոխվի, քանի դեռ ալիևների գերդաստանն է կառավարում երկիրը:

– ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարեց. «Բանակցությունների մինչև այժմ հայտնի շրջանակը, ըստ էության, ներառում են շահագրգիռ բոլոր կողմերին, բացի մեկից»: Մեծ հաշվով ի՞նչ կտա Արցախի վերադարձը բանակցային սեղանի շուրջ:

– Արցախի վերադարձը բանակցային սեղանի մոտ կվերականգնի հակամարտության իրական իրավա-քաղաքական պատկերը և հնարավորություն կտա բանակցությունները կառուցել միանգամայն այլ սկզբունքի կամ սկզբունքների հիման վրա, կատարելապես մոռացության տալով Հայաստանի ագրեսոր և օկուպանտ լինելու վերաբերյալ պաշտոնական Բաքվի սիրելի, բայց հիմնազուրկ թեզը: Իսկ դա արդեն կարող է դուռ բացել դեպի հակամարտության բոլոր կողմերի համար արժանապատիվ խաղաղություն:

– Ի՞նչ կարելի է ակնկալել Փաշինյան-Ալիև սպասվող հանդիպումից:

– Նախ և առաջ, Ալիևը պետք է իր համաձայնությունը տա այդ հանդիպմանը մասնակցելու վերաբերյալ: Համաձայնվելու դեպքում էլ պետք է կողմնորոշվի՝ արդյոք հենց տեղում պետք է մերժի հայաստանյան կողմի առաջարկները, թե ավելի նպատակահարմար կլինի դրանք քննարկելու համար ժամանակավոր դադար առնել և հաջորդ հանդիպմանը դրանք մերժել ու հանդես գալ սեփական նախաձեռնություններով: