Ի՞նչ պատմություններ և իրադարձություններ են կապված Փարիզի Աստվածամոր տաճարի հետ

Ի՞նչ արժեք է ներկայացնում Փարիզի Աստվածամոր տաճարը: Ի՞նչ պատմություններ և իրադարձություններ են կապված քրիստոնեական այդ կառույցի հետ: Notre-Dame de Paris կամ որ նույնն է` Փարիզի Աստվածամոր տաճար: Այս անունն ուղղակի ամրապնդվեց ոչ միայն ֆրանսիական, այլև համաշխարհային գրական մտքի պատմության մեջ, երբ ֆրանսիական գրականության հսկաներից մեկը՝ Վիկտոր Հյուգոն, 1831-ին հրատարակեց իր համանուն վեպը: Աշխարհը ճանաչեց, ֆրանսիական հասարակությունը վերաճանաչեց իր հոգևոր ու պատմական նշանակության այս գլուխգործոցը:

Աստվածամոր տաճարի շինարարությունը սկսվեց 1163-ին: Այն տևեց մոտ 200 տարի՝ ավարտվեց 1345թ.-ին: Տաճարը կառուցվեց Փարիզի եպիսկոպոս Մորիս Դը Սյուլիի նախաձեռնությամբ՝ Փարիզի 4-րդ շրջանում՝ Սիտե կղզու արևելյան հատվածում:

Երբ սկսվեց շինարարությունը ֆրանսիական ճարտարապետոթյան մեջ գերիշխում էր հռոմեական ոճը, սակայն ընթացքում նախագիծը վերափոխվեց ու տաճարը  դարձավ գոթական ճարտապետությունը ներկայացնող յուրահատուկ կոթող: Վայրն էլ պատահական չէր ընտրված: Այդ տեղում ժամանակին վեր էր բարձրանում գալլերի  ու հռոմեացիների Յուպիտեր Աստծո տաճարը, ապա այդ տաճարի հիմքի վրա կառուցվել էր Սուրբ Ստեփանոս բազիլիկը: Եվ հետո հենց դրա հիմքերի վրա էլ բարձրացավ նոր կառույցը:

Տաճարի յուրահատկություններից մեկն այն է, որ նրանում ներքին պատեր չկան: Դրանց փոխարինում են կամարներով իրար միացված սյուները: Իսկ մի հատվածը մյուսից առանձնանում է վիտրաժներով: Կամարակապ է նաև տաճարի մուտքը: Մեջտեղինը պատկերում է Ահեղ դատաստանը։ Բարձրության վրա պատկերված է Հիսուսը, իսկ նրա կողքերին առաքյալներն են, 6-ը՝ աջից, 6-ը՝ ձախից։ Ձախ կամարը նվիրված է Տիրամորը, աջը՝ Սուրբ Աննային։ Վերևում Բիբլիական թագավորներն են։ Կենտրոնում Վարդն է, Տիրամայրը Սրբերի հետ։ Այստեղ էր պահվում այն փշե պսակը, որը, ըստ Աստվածաշնչի, խաչելությունից  առաջ դրված է եղել Հիսուս Քրիստոսի գլխին: Ասում են նաև, որ խաչելության ժամանակ օգտագործված և աշխարհի տարբեր երկրներում պահպանվող 30 մեխերից մեկը նույնպես այստեղ էր:

Երբ կառուցվում էր տաճարը, նպատակ էր դրվել այնքան մեծ անել, որ այնտեղ կարողանա տեղավորվել այդ ժամանակվա Փարիզի ողջ բնակչությունը: Այն այդ ժամանակ կազմում էր մոտ 10 000: Բայց կառուցվեց այնքան մեծ տաճար, որ այնտեղ հնարավոր է տասներկուհարկանի շենք տեղավորել:

Փարիզի Աստվածամոր տաճարին հեշտ ճակատագիր բաժին չէր ընկել: Դեռ Լյուդովիկոս 14 -րդի կառավարման տարիներին տաճարը բավական տուժեց և զրկվեց իր վիտրաժների մեծ մասից: Ֆրանսիական մեծ հեղափոխությունն էլ ծանր նստեց տաճարի վրա: Հեղափոխական հայտնի գործիչներից մեկը՝ Ռոբեսպիերը, սպառնում էր ոչնչացնել այն: Ֆրանսիացիներն այնքան էին սիրում տաճարը, որ պատրաստ էին նույնիսկ հարկ տալ ՝ տաճարը չքանդելու համար: Տաճարը չքանդվեց, սակայն Ռոբեսպիերը հրամայել էր գլխատել տաճարը զարդարող արձանները:

Նաև դա էր պատճառը, որ «Փարիզի Աստվածամոր տաճարը» վեպով Հյուգոն փորձեց բորբոքել մարդկանց սերը տաճարի նկատմամբ: Սա պատմական նշանակության վեպ էր: Սիրո պատմություններով միախառնված ու տաճարական մթնոլորտում ձևավորվող հարաբերությունները նկարագրող այս պատմությամբ  Փարիզի Աստվածամոր տաճարն իսկապես նոր շունչ ստացավ: Շատերն ասում են, որ նաև հենց Հյուգոյին են պարտական՝ տաճարի մինչ այժմ գոյության համար: Դրանից հետո տաճարի վերականգնման լայնածավալ աշխատանքներ սկսվեցին:

1963 թվականին տաճարի ճակատային հատվածը մաքրվել է դարերի ծխից և մրից: Մաքրման և վերականգնման մեկ այլ արշավ սկսվեց 1991 թվականին:

Փարիզի Աստվածամոր տաճարի նկատմամբ հետաքրքրության մեկ ալիք էլ սկիզբ առավ 1998-ին, երբ հանդիսատեսի դատին հանձնվեց Հյուգոյի վեպի հիման վրա ստեղծված Notre-Dame de Paris մյուզիքլը:

Առաջին կատարողների թվում ֆրանսահայ երգիչներ էին ՝ Էլեն Սեգարան մարմնավորում էր գնչուհի Էսմերալդային, Գառուն՝ Քվազիմոդոյին:

Իր հաջողության շնորհիվ մյուզիքլը  հայտնվեց Գինեսի ռեկորդների գրքում: Այս տարիների ընթացքում 8 տարբեր լեզուներով Փարիզի Աստվածամոր տաճարը մյուզիքլը դիտել է 11 մլն մարդ: Սա ուղղակի մեծացնում էր հոգևոր այդ կենտրոնի ու պատմական նշանակության կոթողի նկատմամբ հետաքրքրությունը: Ուստի պատահական չէ, որ այն համարում են Եվրոպայի ամենամեծ խորհրդանիշներից մեկը, ուր տարեկան 13 մլն մարդ է այցելում: