Հանրապետության համայնքների միայն 44 տոկոսն է հաշվետու աշխատում. Լևոն Բարսեղյանի զեկույցը

Հանրապետության համայնքների ղեկավարներն ինչքանով են թափանցիկ և հրապարակային աշխատում, արդյո՞ք կատարում են տեղական ինքնակառավարման և տեղեկատվության ազատության մասին օրենքներով սահմանված պարտավորությունները: Միջազգային կազմակերպությունների օժանդակությամբ Ժուռնալիստների «Ասպարեզ» ակումբը 4 տարի ուսումնասիրություններ է կատարել համայնքներում, որոնց արդյունքներն այսօր ներկայացվել են նախնական զեկույցով:

Հանրապետության 502 համայնքներից միայն 216-ի, այսինքն՝ 44 տոկոսի ղեկավարներն են տեղեկություններ տրամադրել համայնքային բյուջեների, հաստիքացուցակների, ավագանու գործունեության մասին:

Տեղական ինքնակառավարման մարմինների աշխատանքի որակն ու մակարդակը վերջին տարիներին փոխվել է 2003, 2004 թվականների համեմատ: Մշտադիտարկման արդյունքները դա են ցույց տալիս: Զեկույցի հեղինակ Լևոն Բարսեղյանը նշում է՝ 15 տարի առաջ համայնքապետների հազիվ 10-15 տոկոսն էր տեղեկատվություն տրամադրում: Մյուսներն ասում էին, թե պարտավորված չեն:

Հիմա քիչ են հաշվետու լինելուց խուսափողները: Մյուս խնդիրը հիմնականում գյուղական համայնքներում ավագանիների անգործունյա վիճակն է: Ավագանու նիստեր կա՛մ չեն գումարվում, կա՛մ էլ ավագանու անդամները համայնքներում նստավայր չունեն:

Լևոն Բարսեղյանի խոսքերով՝ այցելել են հանրապետության մի շարք համայնքներ, ցույց են տվել ավագանու նստավայրերը, բայց 1 համայնքում, օրինակ, 3 ժամ սենյակի բանալին փնտրելուց հետո այն բացել են ու տեսել, որ 3-4 տարի այնտեղ ելումուտ չի եղել: Համայնքի ղեկավարն ասել է, թե ինքը սենյակ տրամադրել է, բայց ավագանին չի գալիս:

Համայնքային մեծ ու փոքր, կարևոր ու լուրջ խնդիրների շուրջ հանրային լսումներ չեն անցկացվում: Օրինակ՝ բյուջեների, համայնքի հնգամյա զարգացման ծրագրերի դեպքում հանրային քննարկումները օրենքով են պարտադիր: Բայց չեն անցկացնում, ըստ Լևոն Բարսեղյանի, չեն էլ պատժվում, դրա համար քաղաքական պատասխանատվություն էլ չեն կրում: Հետո գալիս է ընտրությունների ժամանակը, մեծ խոստումներ են տալիս ու նորից վերընտրվում:

Ըստ բանախոսի՝ տեղական ինքնակառավարման մարմիններին առնչվող օրենսդրական բարեփոխումների կարիք կա 3 ուղղություններով՝ ընտրություններ, տեղական ինքնակառավարում և ֆինանսավորում: Համայնքների ֆինանսավորման համար համահարթեցման նոր բանաձևի ընդունում է պետք, ինչը թույլ կտա ֆինանսական հոսքերը հավասար բաշխել Երևանում և մարզերում: Հիմա հանրապետության բոլոր համայնքների բյուջեների 68 տոկոսը Երևանինն է, մյուս 32 տոկոսը մնացած համայնքներինը, ու նաև դա է պատճառը, որ Երևանում կարող են մանկապարտեզներն անվճար լինել ու ոչ մի անկյունում առանց ասֆալտի կամ առանց լուսավորության ճանապարհ չլինի:

Համայնքների անհամաչափ զարգացման հետևանքներից են նաև անհավասար կրթապայմաններն ու որակը: Գյուղերի համեմատ, լավ կրթություն են ստանում քաղաքների երեխաները, իսկ քաղաքների երեխաներից ավելի լավը՝ մայրաքաղաքի երեխաները:

Ըստ Լևոն Բարսեղյանի՝ դեռ 15 տարի ունենալու ենք երիտասարդների մի խումբ, որոնք լինելու են բարձր վճարվող՝ գրասենյակների, բանկերի աշխատողներ ու մի խումբ էլ սևագործ բանվորների, կթվորուհիների, հովիվների: Ու դա այդպես է, որովհետև երեխայի բախտն այդպես է բացվել, ինքը գյուղում էր ծնվել, որտեղ մանկապարտեզ չկար, դպրոցն 8-ամյա էր, ու այս ամենը ձևավորվել է նախորդ տարիներին:

Մշտադիտարկման արդյունքում կազմված նախնական զեկույցը շտկումներով կներկայացվի տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարություն: Խնդիրների կարգավորման օրենսդրական նախագծեր դեռևս չկան, բայց գերատեսչություններին արդեն համապատասխան ծրագրեր ներկայացվել են: