Որտեղի՞ց է ծագել թեյավճար թողնելու սովորությունը

Թեյավճար թողնելու ավանդույթը ծագել է 16-րդ դարում  Անգլիայում, այնտեղից տարածվել ամբողջ աշխարհում: Հենց այդ ժամանակ անգլիացիների մոտ ձևավորվեց թեյ խմելու ավանդույթը: Եթե հյուրերը մնում էին գիշերելու հյուրընկալի տանը, նրանք որոշակի վճար էին թողնում ծառաներին: Այդ սովորությունը տնտեսագետներին մինչև հիմա շատ հետաքրքրում է: Բանն այն է, որ  նրանք փորձում են հասկանալ՝ ինչու են մարդիկ լրացուցիչ վճարում, մանավանդ եթե պարտադիր չէ վճարելը: Չէ՞ որ դա հակասում է մեր  հոգեբանությունը:

 Ճանապարհորդները լավ գիտեն՝ տարբեր երկներում թեյավճար թողնելու տարբեր ավանդույթնր կան: Միացյալ Նահագներում  ընդունված է թողնել հաշվի 15-25 տոկոսը: Բրազիլիայում՝ 10 տոկոսը, Շվեդիայում՝ 5-10 տոկոսը: 

Արևելքում  քիչ այլ սովորույթուններ են:Ճապոնիայում օրինակ չի կարելի թողնել թեյավճար: Եթե հեռանալուց հետո սրճարանի սեղանին գումար թողնեք, մատուցողը կվազի ձեր հետեվից  և կվերադարձնի «մոռացած»գումարը: 

«Այն երկրներում, որտեղ կենսամակարդակը բարձր է, ավելի շատ են թեյավճարներ թողնում»,-ասում է Կոռնելի Համալսարանի կառավարման ֆակուլտետի  պրոֆեսոր Մայքլ Լինը: Բացի այդ, եթե տվյալ երկիրը բազմազգ է և շատ են զբոսաշրջիկներ  են այցելում,նույնպես  ընդունված է լավ թեյավճար թողնել: Դիտարկումների համաձայն, օրինակ Միայալ Նահանգներ այցելածներըսկսում են շատ թեյավճարներ թողնել նաև այն երկրներում, որտեղ այդ  ավանդույթը չկա: Պրոֆեսորը նկատել է, որ թեյավճար թողնելը այնքան էլ կապված չէ բարձր աշխատավարձի հետ: Ամենայն հավանականությամբ մարդիկ կամ փորձում են լավ տպավորություն թողնել շրջապատողների վրա, կամ  քաջալերում են մատուցղներին, որպեսզի նրանք ավելի սիրով և ջանասիրությամբ սպասարկեն: 

Ի վերջո, ո՞րն է ճիշտ, թողնե՞լ, թե՞ չթողնել թեյավճարներ: Պրոֆեսոր Լինը կարծում է, որ պետությումը միանշանակ կշահի, եթե արգելի թեյավճարները, քանի որ դրանք  փաստորեն անվերահսկելի շրջանառվող և չհարկվող  գումարներ են: Մինչդեռ սպասարկման ոլորտի աշխատողները ավելի «հարմարավետ են» իրենց զգում այնտեղ, որտեղ կան թեյավճարներ:Չէ որ այդ դեպքում նրանց վաստակը երկու-երեք  անգամ ավելանում է: Իսկ ռեստորանների տերերեին դա թույլ է  տալիս  քիչ վճարել անձնակազմին,հետևեաբար նաև իջենել մենյուի գները: Մեդալի հակառակ կողմն էլ կա՝ նույն ռեստորանի տերը չի կարող վերահսկել, թե ով ինչքան եկամուտ ունի իրականում, և ստացվող գումարը չի կարողանում հավասար բաշխել բոլորի միջև: 

    Չնայած բոլոր վիճահարույց փաստարկներին, հաստատություների մեծ մասը չի կարողանում հրաժարվել թեյավճարներից, ինչպես դա  արեցին օրինակ Նյու Յորքի Union Square Hospitality Group ցանցի ռեստորանները: Նպատակն այն էր, որ  բարձրացնեին այն  աշխատողների աշխատավարձը, ովքեր  ուղղակիորեն կապ չունեին սպասարկման հետ, միրնուևյն ժամանակ դա նպաստեր, որպեսզի ավելի շատ  մտածեին առաջխաղացման  մասին:«Այդ  պրակտիկան կիրառելը հեշտ չէր»,- խոստովանել են ռեստորանների տերերը, «սակայն անհրաժեշտ է, որովհետև նախ նվազում է աշխատողների«արտահոսը», բացի այդ  հետագայում օգուտները ավելի տեսանելի կլինեն»: