Կարո՞ղ է սելֆին հոգեբուժարան հասցնել. հոգեբանների կարծիքը

Մարդիկ, որոնք օրական մի քանի անգամ ինքնալուսանկար են անում և տեղադրում սոցկայքերում, կարող են հոգեկան շեղում ձեռք բերել, որի անունն է անձի նարցիստիկ խանգարում, այս մասին հոգեբաններն ահազանգում են վաղուց։

Մարդկության մոտ 1 տոկոսը տառապում է նարցիսիզմով: Նարցիսիզմին բնորոշ է չափից դուրս ինքնասիրահարվածությունը և չափազանց բարձր ինքնագնահատականը, որն իրականությունից սովորաբար հեռու է լինում: Նարցիստական անհատականությունները նաև հակված են ցուցամոլության, փառասիրության և փորձում են օգտագործել ուրիշների կարծիքը իրենց նպատակներին հասնելու համար: Հիշենք սոցկայքերում հազարավոր «լայքեր» հավաքող լուսանկարներն ու դրանց տերերի՝ լուսանկարներն օրական մի քանի անգամ թարմացնելու անհագ պահանջը: Հիշենք նաև, որ բազմաթիվ օգտատերեր սելֆիների ու հավաքվող «լայքեր»-ի, հետևորդների թվի միջոցով հսկայական գումարներ են աշխատում: Թեև հանուն արդարության հոգեբանները նշում են, որ այդպիսի հակումներ ունեն շատերը, սակայն դրանք նարցիսիստական անհատականությունների դեպքում չափազանցված են: Ընդ որում, այդպիսի մարդիկ հակված են արժեզրկել այն ամենն, ինչ կապ չունի իրենց անձի և սեփական «անկրկնելի ու սքանչելի» ես-ի հետ:

 «Սելֆին նոր երևույթ է, ու դրանից կախվածությունն ուսումնասիրման ճանապարհ պետք է անցնի: Ոչ բոլոր դեպքերում է, որ մենք կարող ենք ասել, թե սելֆի անողը հոգեկան հիվանդ է: Կան դիագնոստիկ չափանիշներ, որոնք դեռ մշակման փուլում են: Այդ հարցը քննարկում են նաև պրոֆեսիոնալ ասոցիացիաները: Հիմա բազմաթիվ դեպքեր կան, որ մարդիկ փորձում են օրիգինալ երևալ, բարձրանում են շենքերի տանիքներին ու սելֆի անելու պատճառով մահանում: Դա ևս լուրջ խնդիր է»,- SHANTNEWS.AM -ի հետ զրույցում մեկնաբանել է  հոգեբան Խաչատուր Գասպարյանը:  Նա նշել է, որ թեև միանշանակ չի կարելի պնդել թե հաճախակի սելֆի անելը հոգեկան շեղում է, բայց դրան արդեն կոնկրետ անուն տրված է՝ սելֆիս /selfies.- անգլ/:

Հոգեբանները նաև տարբերակում են կախվածության երեք աստիճան՝ թեթև, միջին և ծանր: Եթե օրական 3 անգամ է սելֆի արվում և տեղադրվում սոցկայք, դա թեթև սելֆիս է, եթե մինչև 6 անգամ, ապա միջին ծանրության դեպք է, եթե դրանից  ավելի, ապա գործ ունենք ծանր դեպքի հետ:

Հոգեկան շեղում կարող է համարվել ոչ միայն սելֆի անելը, այլև այն սոցկայքերում տեղադրելու անզուսպ պահանջը, ու հատկապես՝ եթե  տեղադրելուց  հետո սելֆիի հեղինակը սկսում է հաշվել «լայքեր»-ն ու ծանր դեպրեսիա տանում, եթե դրանց  թիվը չի համապատասխանում իր ակնկալիքներին: Չէ՞ որ գնահատականներն ու «լայքեր»-ը, հատկապես մեկնաբանությունները որոշակի ինքնագնահատական են ձևավորում կամ բարձրացնում արդեն եղածը, ինչի կարիքը, ակնհայտորեն, սելֆիների սիրահարները պարբերաբար զգում են:

Ինչպե՞ս  բուժել սելֆիսը, կամ պե՞տք է արդյոք բուժել՝ հոգեբան Խաչատուր Գասպարյանն ասում է, որ հիվանդին, հատկապես հոգեկան հիվանդություն ունեցողին, կարելի է բուժել միայն այն դեպքում, եթե նա ինքն է դիմում:

«Կամ եթե շրջապատը նրա հիվանդության պատճառով ունի խնդիրներ, ագրեսիայի է ենթարկվում: Միայն այդ ժամանակ կարող է լինել անձի կամքին հակառակ ախտորոշում և բուժում: Մնացած դեպքերում սա չի մտնում էդ կամքին հակառակ տարբերակների մեջ, ամեն ինչ սկսվում է նրանից, որ մարդն ինքն է ընդունում, որ դա դարձել է կպչուն գաղափար»,- ասում է հոգեբանը:

Հայաստանում սելֆին համեմատաբար նոր երևույթ է, սելֆիի ձողեր էլ համեմատաբար վերջերս են հայտնվել: Այնպես որ, դրանով տառապողներն առայժմ կամ շատ քիչ են, կամ էլ նրանց թիվն այդքան էլ անհանգստացնող չէ: Համենայնդեպս,  հոգեբաններին դեռ չեն դիմում ո՛չ իրենք, ո՛չ էլ հարազատները: Հոգեբան Խաչատուր Գասպարյանն իր պրակտիկայում ընդամենը երեք դեպք հիշեց՝ մի դեպքում ծնողն էր անհանգստացած, մյուս դեպքում սելֆիի սիրահարը պարզապես զուգընկերոջ ուշադրությունը գրավելու նպատակ էր ունեցել: