Զբոսավարներն աղբից մաքրում են Հայաստանի տեսարժան վայրերը. հերթական կանգառը Մարմաշենի վանական համալիրում էր

Զբոսաշրջության կոմիտեի, մարզպետարանների ու Պրոֆեսիոնալ զբոսավարների հայկական ասոցիացիայի   նախաձեռնությամբ մեկնարկել է «Մի բան անենք» տեղեկատվական  արշավը, որի շրջանակներում մարզերից ընտրված մոտ 200 զբոսավարներ շրջում են հանրապետության ամենապահանջված 50 տեսարժան վայրերով ու զբոսաշրջային երթուղիներով:

Նպատակը հուշարձանների շրջակա տարածքները կուտակված աղբից մաքրելով անվտանգ ու մաքուր միջավայր ստեղծելն է այցելուների ու զբոսաշրջիկների համար:

Արշավականների հերթական կանգառը Շիրակի մարզն էր, զբոսավարները մաքրել են Մարմաշեն վանական համալիրի մերձակա տարածքներն ու եկեղեցի տանող ճանապարհը:

Արշավի մասնակիցները պատմական հուշարձանի տարածքը լուսադեմից արդեն սկսել էին մաքրել: Մարմաշենի  վանական համալիր տանող հողապատ, քանդված ու անանցանելի ճանապարհի երկայնքով շարել էին պոլիէթիլենային մեծ պարկեր, որոնցում կեսօրին արդեն աղբի մեծ քանակություն կար կուտակված:

«Վանական համալիր տանող ճանապարհը շատ վատ վիճակում է գտնվում, էստեղ ասֆալտ գրեթե արդեն չկա։ Երբ թեքվում ես ձոր, մեծ աղբավայր է, տպավորություն է, որ այս գյուղի կամ հարակից գյուղերի աղբը բերել, այստեղ են լցրել»,- ասում է ակցիայի մասնակից, զբոսավար Ռուբեն Հովսեփյանը։

«Արդեն հավաքել ենք մի տարածքից 115 պարկ աղբ, որը տեղափոխվելու է Գյումրիի աղբավայր։ Մեզ բացատրեցին, որ այստեղ քեֆատեղիներ կան, ասում էին, որ մի 10 տարվա ընթացքում հավաքված աղբ է սա»,- ասում է զբոսավար Աննա Թումասյանը։

Զբոսավարները հանրապետության տարբեր մարզերից ու Երևանից են, զբոսաշրջային գրեթե բոլոր տարածքներում էլ  խնդիրը նույնն է՝ բնության նկատմամբ սրտացավ վերաբերմունք չկա, խնջույքներից հետո բացօթյա տաղավարների մերձակայքը գրեթե միշտ վերածվում է աղբանոցի:

«Կապ չունի՝ դու Շիրակի՞ց ես, Սյունիքի՞ց, թե՞ Արցախից, սա Հայաստանն է ու սա բոլորինս է: Բոլորս  պետք է գիտակցենք ու այդ գիտակցումով ապրենք»,- ասում է գյումրեցի զբոսավար Տիգրան Զոհրաբյանը։

Արշավի մասնակիցների կարծիքով՝ այս ամենի պատճառը եկեղեցական համալիրների տարածքում տաղավարներ տեղադրելու և խնջույք կազմակերպելու թույլտվությունն է։ Նման վայրերում պետք է ուժեղացված վերահսկողություն սահմանել, պետք է լինեն փակվող աղբամաններ։

Հանգստի եկեղ հովեկներից որոշակի վճար են գանձում տարածքի սեփականատերերը, որոնք էլ պարտավոր են   մաքուր ու խնամված պահել շրջակայքը:

Պրոֆեսիոնալ զբոսավարները օգտվում են ստեղծված իրավիճակից ու մինչ տուրիստական հոսքի վերսկսումը  կազմակերպել են շաբաթօրյակներ: Համավարակի պատճառով իրենք էլ են տուժել՝ օտարերկրյա զբոսաշրջիկները նախնական հայտերն են չեղարկել։

Պահլավունիների կառուցած Մարմաշենի վանական համալիրը մասնագիտությամբ հնագետ զբոսավարները համարում են ժամանակի գլուխգործոցներից ու Անիի մայր տաճարին բնորոշ ճարտարապետական  կառույց, բայց անխնամ վիճակի պատճառով վանական համալիրի հետագա պահպանությունը վտանգված է:

«Եկեղեցու գմբեթին նկատելի են բույսեր ու մոլախոտեր։ Էդ թփերն ու խոտերը իրենց արմատներում  կուտակում են ջուր ու խոնավություն, որոնք դանդաղ քայքայում են տանիքն ու քարերը, պետք է տարեկան գոնե երկու անգամ բուսականությունից քարերից մաքրվեն: Եկեղեցու պատերը նաև խոնավ են, դրան նպաստում են գրունտային ջրերն ու մոտակայքում կառուցված ջրամբարը»,- ասում է հնագետ-զբոսավար Արա Պետրոսյանը:

Քարապատ տանիքը խոնավության հետևանքով առատ տարածվող մոլախոտերն են վնասում: Այստեղ  քարաթափումները դարձել են հաճախակի։

Վանական համալիրի պահպանությանն ուղղված միջոցառումները ուշանում են։