62-ամյա հաշմանդամ փայտագործը ստեղծում է առարկաների ու երաժշտական գործիքների մանրակերտեր

62-ամյա Սաշա Ավետիսյանի համար տարիներ առաջ սիրողական համարվող զբաղմունքը դարձել է մշտական աշխատանք։ Արդեն 15 տարի  է, որ Շիրակի մարզի Քեթի գյուղում ստեղծել է իր արհեստանոցը, որտեղ պատրաստում է կենցաղում օգտագործվող, ինչպես նաև ազգային մշակույթին բնորոշող իրերի մանրակերտեր։

Մեծ համբերության ու վարպետության արդյունքում ստեղծվում են գործեր, որոնք իրական չափերից փոքր են տասնապատիկ ու ավելի անգամ։ Իսկ արհեստանոցի հյուրերը շատ հաճախ լինում են զբոսաշրջիկները։

Հաստոցի ձայնը վարպետ Սաշայի արհեստանոցից հաճախ է լսվում։ Նախկին խառատը երկաթի փոխարեն արդեն 15 տարի է՝  զբաղվում է փայտի գեղարվեստական մշակմամբ։ Փայտի հետ աշխատանքը առանց գծագրերի է, իսկ որպես հումք՝ փայտը վարպետի ձեռքում վերածվում է տարբեր ֆիգուրների, որոնց չափսերն իրականից տասնապատիկ փոքր են:

«Ինքնուս եմ, փայտի հետ սերը մանկուց է եղել, մանկուց սիրել եմ փայտի հետ աշխատելը․ ոչ միայն որպես մատերիալ, այլև գեղագիտական գործեր ստանալու հումք: Ընդհանուր առմամբ փայտն անփոխարինելի է»,- ասում է Սաշա Ավետիսյանը։

30  տարի առաջ որոշել է քաղաքից վերադառնալ հայրենի գյուղ։ Բնությունն ու գյուղական միջավայրը փոխել են վարպետ խառատի նախասիրությունները։ Համբերատարությունն ու աշխատասիրությունը չի կորցրել, թեև աշխատանքը բարդ է, սուր տեսողություն ու երևակայություն է պետք, որի արդյունքում են ստեղծվել հայկական կենցաղը խորհրդանշող առարկաներն ու գործիքները։ Զգուշավոր ու հմուտ  ձեռքի շարժումներով 62-ամյա վարպետը պատրաստում է երկանքի, կճուճների, հավանգի ու ավանդական խնոցու փոքրիկ տարբերակներ։

Արհեստանոցի անկյունում թոնրում հայկական լավաշ թխելու միջավայրն է ստեղծել։ Այն, ինչ այժմ մոռացված է գյուղական կյանքում, վարպետի մոտ կարելի է տեսնել մանրակերտ տարբերակներով։ Կենցաղային գործիքներից բացի, նույնությամբ պատրաստված են նաև  ազգային նվագարանների մանրակերտերը։

«Նախշերը հատ-հատ կպցրել եմ, իսկական քամանչայի վրայի ուզոռները սադափից են եղել, սա սիմվոլիկ եմ պատրաստել, լարերը իսկական ձիու մազից պիտի լինեն, իսկ իմ պատրաստածն այլ թելից է»,- քամանչայի պատրաստման եղանակն է ներկայացնում վարպետը:

Վարպետի մատնաչափ, անգամ դրանից փոքր գործերը շատ ցուցահանդեսներում են եղել, մարդիկ զարմացել են, հիացել նրա ձեռագործ աշխատանքներով, շատերն էլ, որպես հուշանվեր, գնել են։ Բայց գործեր կան, որոնցից բաժանվել չի կարող։ Արհեստանոցում է պահում  գյումրվա ֆայտոնի մանրակերտը, որը մրցանակի է արժանացել։

Վարպետի աշխատանքների ամենախիստ քննադատն ինքն է։ Փայտի հետ աշխատելիս անգամ կորցնում է ժամանակի զգացողությունը։ Այդպես է եղել, երբ սկսել է պատրաստել շախմատի մանրակերտը։

Հազիվ 1-2 սմ չափսեր ունեցող խաղաքարերը համբերատար աշխատանքի արդյունքում են ծնվել, փայտի որակն ու տեսակն էլ, իրենց հերթին, երանգ են տվել աշխատանքին։

Այս մանրակերտերը շատ ստեղծագործողներ որպես դետալներ կիրառում են նաև իրենց աշխատանքներում։ Իսկ գյուղում շատերն են հյուրընկալվում վարպետի արհեստանոցը տեսնելու համար։

Հիմա փայտագործը առողջական խնդիրների ու հաշմանդամության պատճառով  երկար չի կարողանում աշխատել, բայց նոր գործեր ստեղծելու ցանկությունը երբեմն նրան բերում է արհեստանոց։