Ողկույզ «տոմատ ծառ»՝ բնական հանքանյութերով․ ֆիզիկ-գյուղատնտեսը Շիրակի մարզում լոլիկի ծառ է աճեցնում

Մասնագիտությամբ ֆիզիկ Սանասար Մարգարյանը շուրջ 40 տարի Մոսկվայում է բնակվել։ Բայց որոշեց վերադառնալ ու եղբոր՝ Վարուժանի հետ հայրենի հող ու ջրում գյուղատնտեսությամբ զբաղվել։ Մի քանի նախագիծ էին մտածել և դրանցից մեկը նախաձեռնեցին ու համոզված գործի անցան՝ վստահությամբ, որ էքստրեմալ պայմաններում աճող լոլիկի ծառը Շիրակի մարզում միակը կլինի։ 5-6 մետ բարձրության լոլիկի ծառը ֆիզիկ-գյուղատնտեսը հարմարեցրել է իր նախագծած ջերմոցին։

«Ինչու հենց լոլիկի ծառ որոշեցինք, որովհետև այն պրոյեկտները, որոնք կային չպետք է լինեին զուտ որպես նախագիծ անելու համար, այլ մարդկանց  համար էին։Փորձում էինք հասկանալ ինչից սկսել։ Այս ծառերն աճում են 5-6 մետր բարձրության և մտածեցինք, որ ծառերը կաճեն չգիտես ուր կհասնեն։ Արեցինք 3 մետր բարձրության՝ հաշվի առնելով նաև պտուղների ծանրությունը, որ ներքև կիջնեն ու կաճեն»։

Ճապոնական «ֆ1 Սպրուտ» տեսակն է քաղցրահամ, հյութալի լոլիկը։ Արևելյան սերմով շիրակյան հողում լոլիկն աճեցնելու փորձն հաջողությամբ է պսակվել։ Երբ ծառն հասունանում է 100-160 գրամ, մեկ ողկույզի վրա լոլիկների թիվն հասնում է 10 հատի։

«Ըստ բնութագրերի նա տալիս է կես տոննա լոլիկ չի նշվում քանի տարվա մեջ է այս ցուցանիշը, բայց արդեն հասկանալի է, որ 15 տարվա ընթացքում է։ Ծառն ապրում է 15 տարի․ անընդմեջ եթե մենք նրան ջրենք, կյանք տանք, այն մշտական բերք կտա»։

Ջրում ու կյանք է տալիս մեծ տակառների մեջ։ Դրանց վրա անցքեր է արել, որ լոլիկի ծառի արմատները շնչեն։ Երեք երանգով՝ կարմիր, ինֆրակարմիր ու մանուշակույն լույս, ջուր ու ածխաթթու գազ․ այս հիմնական երևույթներն են, որոնք անհրաժեշտ են ծառը սնուցելու համար։ Գյուղատնտեսն ամենակարևորն է շեշտում, որ «ֆ1 Սպրուտ» տեսակի լոլիկները էկոլոգիապես մաքուր են, չեն պարունակում քիմիական ոչ մի տարր։ Բացատրում է նաև առողջապահական ու բժշկական բաղադրիչը ՝ երիտասարդացնող են, սրտանոթային աշխատանքը բարելավող։ Համապատասխան ջերմաստիճանը պահելու դեպքում տարին բոլոր լոլիկը բերք կտա, իսկ պահպանման ժամկետը նկարագրվում է 3-4 ամիս։ Ջերմոցի այս հատվածումՍանասարը նախատեսում է լոլիկի տնկիներն աճեցնել հարմարեցված բաժակների մեջ։ Ընդհանուր հաշվարկել է՝ 6300 տնկի։

«Դարակներ եմ պատրաստել 40 արկղից բաղկացած ու այստեղ ոչինչ չես հորինի։ Սա նրա համար է, որ շիվ աճեցվի։ Մենք պետք է փորձենք տնկել բաց հողում և ինձ թվում է Շիրակի մարզում սա կլինի լրիվ իրատեսական։ Փորձենք պետք է հունիսից մինչև օգոստոս ստանալ բերք, որովհետև մայիս ամսին այստեղ կարկուտ է, եթե այս շրջանում կարողանանք բերք աճեցնել, հրաշալի կլինի»։

Գյուղատնտես Սանասարը մեկ այլ կարևոր ծրագիր էլ է մշակել՝ դարձյալ եղբոր հետ։ Գարնանացան ցորենից էկոլոգիապես մաքուր հացի ալյուր են ստանալու։ Հիմա փորձնական փուլն է, բայց վստահեցնում է, որ վերջնարդյունքը գոհացնող է լինելու։ Գարնանացան ցորեն աճեցնելու առանձնահատկությունն ու կարևորությունն է էլ է բացատրում։ Ջերմոցի մեջ գյուղատնտեսը հատուկ գրատախտակ է առանձնացրել, որտեղ արդեն առարկայական կամ ֆիզիկայի բանաձևերի միջոցով բացատրում է իր նախագծերի կարևորությունը։ Որքան բարձր է հողի թթվայնությունը, այդքան այդ հողից ստացված բերքն էկոլոգիապես մաքուր ու անվտանգ է լինում, բացատրոււմ է ֆիզիկ-գյուղատնտեսը։ Արդեն առաջին փորձն ունի՝ գարնանացան ցորենից  ալյուր ստանալու։ Մնում է դրանք իրացնել և հողագործներին ապացուցել, որ գարնանացան ցորենի հացի որակը ոչնչով չի զիջում։