Հաստատվել է դպրոցների ֆինանսավորման կարգի փոփոխությունը

ՀՀ կառավարության այսօրվա նիստում հաստատվել է պետական հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների ֆինանսավորման կարգի փոփոխությունը։

Նոր կարգով սահմանվում է՝ պետական բյուջեով նախատեսված ծրագրերի ֆինանսավորման սկզբունքները և մեթոդաբանությունը, ֆինանսավորման կարգը և ֆինանսավորման գործակիցները, ինչպես նաև նորմատիվները կհաստատվեն ՀՀ կառավարության մեկ որոշմամբ՝ հաշվի առնելով, որ դրանք փոխկապակցված են: Հարցը զեկուցել է ՀՀ կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարար Ժաննա Անդրեասյանը:

ԿԳՄՍ նախարարի տեղեկացմամբ՝ կարգով նախատեսվում է նաև ՀՀ կառավարության որոշմամբ ուսումնական հաստատությունների խնայողությունների և տնտեսումների մի մասն ուղղել դպրոցներում առկա այլ խնդիրների լուծմանը: Ժաննա Անդրեասյանի խոսքով՝ սա կարևոր ճկունություն է՝ դպրոցներում առաջացող ընթացիկ խնդիրները կարգավորելու առումով: Նախորդ տարի 500 դպրոցում 800 մլն դրամի կապիտալ աշխատանք է իրականացվել անհրաժեշտ ուղղություններով:

Նախատեսվում է ներդնել էլեկտրոնային ուսուցում իրականացնող մենթոր դպրոցների ուսուցիչների աշխատանքները համակարգողին՝ մենթորին, լրավճար տրամադրելու մեխանիզմ: «Ուսուցչի՝ չհամալրվող թափուր հաստիք ունեցող գյուղական դպրոցներում իրականացվում է էլեկտրոնային դասավանդում. այս պահին գյուղական 96 դպրոցի 5250 երեխա այս միջոցով շատ կարևոր առարկաների դասավանդում է ստանում 190 ուսուցչի կողմից»,- ասել է Ժաննա Անդրեասյանն ու տեղեկացրել՝ կարգը կգործի 2025 թվականի սեպտեմբերի 1-ից:

ԿԳՄՍ նախարարի խոսքով՝ հանրակրթության բարեփոխումների կարևոր բաղադրիչներից է դպրոցների ֆինանսավորման կարգի փոփոխությունը, որն ուղղված է սպասարկելու և ապահովելու հանրակրթության թե՛ բովանդակային, թե՛ կառավարման բարեփոխումները:

«Հանրակրթության ֆինանսավորման նոր կարգը սկսել է գործել 2023 թվականից՝ սկզբունքորեն փոխելով դպրոցների ֆինանսավորման հայեցակարգը, որտեղ աշակերտ թվով ֆինանսավորումից անցում կատարվեց դեպի դասարան թվով ֆինանսավորման և սահմանեց նորմատիվային ֆինանսավորում դպրոցների համար: Կարևոր է ընդգծել՝ ֆինանսավորման նոր կարգը բարեփոխում է ուսուցչի վարձատրության և աշխատանքի համակարգը»,- ասել է Ժաննա Անդրեասյանն ու ներկայացրել ուսուցիչների վարձատրության բարձրացման ուղղությամբ ԿԳՄՍ նախարարության կողմից ձեռնարկված ամբողջական ծրագիրը:

ԿԳՄՍ նախարարը հիշեցրել է՝ ուսուցիչների վարձատրությունը մեկ անգամ բարձրացել է 2019 թվականին՝ համատարած 10 տոկոսով: Այնուհետև, 2020 թվականին սահմանվել է ուսուցչի վարձատրության նվազագույն շեմ՝ 108 հազար 800 դրամ: Ֆինանսավորման նոր կարգով 2023 թվականից ուսուցչի նվազագույն աշխատավարձը սահմանվել է 119,900 դրամ: Բացի այդ՝ հանրակրթության պետական նոր չափորոշչի ներդրմանը զուգընթաց՝ նվազեցվել է ուսուցիչների շաբաթական դասավանդվող դասաժամերի քանակը՝ տարրական դասարաններում նախկին 22 ժամի փոխարեն սահմանելով 18, իսկ մնացած դասարաններում՝ 20 ժամ, ինչը ևս հանգեցնում է դասավանդվող մեկ դասի արժեքի բարձրացման՝ 20%-ով տարրական դասարանների և 10%-ով՝ միջին և ավագ դասարանների համար: Նախարարը տեղեկացրել է՝ կրթության որակին ուղղված ֆինանսավորման կարգի մի շարք այլ փոփոխություններ են ներդրվել: Մասնավորապես՝ առաջադիմության խնդիր ունեցող երեխաներին պետության միջոցներով տրամադրվում են կրթական հավելյալ ծառայություններ՝ երկարօրյա պարապմունքների ձևով: Ժաննա Անդրեասյանի տեղեկացմամբ՝ ավարտվող ուսումնական տարում 13,400-ից ավելի երեխաներ այս մոտեցմամբ բարելավել են իրենց կրթական արդյունքը:

Ֆինանսավորման նոր կարգով դպրոցներին հնարավորություն է ընձեռվել դասարանական կրթությունից բացի՝ նաև արտադասարանական մեխանիզմներ ներդնել՝ երեխաների կրթությունը բարելավելու և մոտիվացիան մեծացնելու նպատակով: Այս համատեքստում նախարարն անդրադարձել է նախագծային աշխատանքների իրականացմանը, դպրոցներում խմբակների ձևավորմանը, որոնց շրջանակում նախորդ տարի 15 հազար խմբակ է գործել՝ ներգրավելով ավելի քան 167 հազար երեխայի:

«Ֆինանսավորման նոր կարգով ներդրվել են նաև լաբորատորիաների պահպանման և լաբորատոր նյութերի ձեռքբերման ծախսերը: Լաբորատորիաների ստեղծումը ՀՀ կառավարության ծրագրի կարևոր մաս էր, բայց դրանք շարունակական գործարկման ծախսեր ունեն: Այս գումարը չի կարող վերաբաշխվել որևէ այլ նպատակով: Ֆինանսավորման նոր կարգը հնարավորություն է տվել ապահովելու նոր միջավայր ներառականության համար, ինչը ևս շատ կարևոր է: Առանձին միջոցներ են հատկացվում դպրոցների միջավայրի հարմարեցման համար: Կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող յուրաքանչյուր երեխայի համար առանձնացված է նաև խելամիտ հարմարեցումների ֆոնդ, որը թույլ է տալիս երեխայի կրթությունը կազմակերպել ավելի արդյունավետ»,- ասել է Ժաննա Անդրեասյանը՝ տեղեկացնելով նաև, որ ֆինանսավորման նոր կարգով բոլոր դպրոցներում ներդրվել է հոգեբանի հաստիքը. ՀՀ հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում ներկայում ավելի քան 900 հոգեբան է աշխատում:

ԿԳՄՍ նախարարի խոսքով՝ ֆինանսավորման նոր կարգի ներդրման արդյունքում էապես ավելացել է հանրակրթության ֆինանսավորումը կամ դպրոցների պահպանման ծախսերը. 2019 թվականին այս ուղղությամբ ֆինանսավորումը կազմել է 85,26 մլրդ դրամ, իսկ 2024 թվականին արդեն իսկ հատկացվել է 118,84 մլրդ դրամ: Ժաննա Անդրեասյանն ընդգծել է՝ սա չի ներառում ուսուցիչների հավելավճարների վարձատրության ծրագրերը, որոնց միայն նախորդ տարի առանձին 10 մլրդ դրամ է ուղղվել պետական բյուջեից: Նախարարը Կառավարության նիստում ներկայացրել է նաև ուսուցիչների վարձատրության բարելավման ծրագրերը՝ անդրադառնալով կամավոր ատեստավորմանը, գյուղական փոքր դպրոցների ուսուցիչներին և ԲՏՃՄ դասավանդողների տրվող հավելավճարի ծրագրերին: