13:22 07.10.2017
Կան կենդանիներ, որոնց մարդիկ խելացի են համարում, օրինակ՝ ագռավները, դելֆինները, շները: Սակայն կան նաև կենդանիներ, որոնց խելքի մասին մենք առանձնապես բարձր կարծիք չունենք, օրինակ՝ կոկորդիլոսները:
Այս մասին հոդված է հրապարակել www.chrdk.ru կայքը: Վերջին հետազոտությունները ցույց են տալիս, որ որոշ կենդանիներ ավելի խելացի են, քան կարծում ենք:
Կոկորդիլոսներ
Առաջին հայացքից գերանի նմանվող այս կենդանիները, իրոք, ժամանակի մեծ մասն անցկացնում են պառկած: Նրանք դանդաղ մարսում են նախորդ որսի ժամանակ ճաշակած սնունդը և, կարծես, անհաղորդ են շուրջը տեղի ունեցող ամեն ինչին: Սակայն կոկորդիլոսները շատ հմտորեն են օգտագործում իրենց աչքի չընկնող արտաքինը:
Ինչպես ցույց են տվել Թեննեսիի համալսարանի կենդանաբան Վլադիմիր Դինցի դիտարկումները՝ գարնանը, երբ թռչունները ակտիվորեն բներ են հյուսում, կոկորդիլոսները նրանց որսում են՝ որպես խայծ օգտագործելով թռչունների «շինանյութը»: Նրանք բերանով ճյուղեր են պահում և այդպես ժամերով մնում են ջրի տակ՝ սպասելով իրենց որսին:
Կոկորդիլոսները հաճախ մարդու համար անլսելի ուլտրաձայնի միջոցով հաղորդակցվում են, հոգ են տանում իրենց սերնդի մասին և նույնիսկ կարող են ծառ բարձրանալ: Նրանք ոչ միայն կենդանական սնունդ են ուտում, այլև մրգեր:
Աղավնիներ
Դեռևս հնագույն ժամանակներից աղավնիներին օգտագործում էին փոստի առաքման նպատակներով, քանի որ այս թռչունները օժտված են հետդարձի ճանապարհը գտնելու բացառիկ ունակությամբ: Եթե աղավնին ստիպված է մի քանի անգամ անցնել նույն ուղին, ապա այնպես է մշակում իր երթուղին, որպեսզի ավելի արագ հասնի նշանակության վայր: Ինչպես ցույց են տվել Օքսֆորդի համալսարանի գիտնականների ուսումնասիրությունները, անփորձ թռչունները կարող են սովորել փորձառուների մոտ՝ ինչպես օպտիմալացնել երթուղին:
Իսկ Նոր Զելանդիայում կատարված հետազոտությունները ցույց են տվել, որ աղավնիների մտավոր ունակությունները թույլ են տալիս նրանց տարրական մաթեմատիկական առաջադրանքներ կատարել: Աղավնիները նաև կարողանում են լուծել իրենց առջև դրված որոշ խնդիրներ, ինչպես ցույց է տալիս ստորև ներկայացված տեսանյութը:
Ձիեր
Մեծ Բրիտանիայում անցկացված հետազոտությունները պարզել են, որ ձիերն ունեն դեմքի արտահայտություն՝ կապված որոշակի էմոցիաների հետ:
Նրանք կարող են նաև նկատել ցեղակիցների համար հետաքրքիր որևէ օբյեկտ՝ հետևելով, թե ինչ ուղղությամբ է նայում՝ ուշադրություն դարձնելով նրանց ականջների շարժումներին և աչքերի արտահայտությանը: Բացի այդ, ձիերը կարող են հաղորդակցվել ոչ միայն միմյանց, այլև մարդկանց հետ:
Ինչպես ցույց են տվել Ճապոնիայում կատարված հետազոտությունները, նրանք կարող են ակնարկել իրենց տիրոջը, որ օգնության կարիք ունեն: Հետազոտության ժամանակ թաքցրել են ուտելիք, որին ձիերը չեն կարողացել հասնել: Ձիերը սկսել են նայել տիրոջը, դնչով հպվել և հրել: Ընդ որում, ձիերը հաշվի են առնում՝ արդյո՞ք տվյալ անձը տեսել է, թե ինչպես են ուտելիքը թաքցրել, թե՞ ոչ: Առաջին դեպքում նրանք ավելի ակտիվորեն են ակնարկում:
Կապիկներ
Շիմպանզեներն ու օրանգուտանները մեծ պատրաստակամությամբ օգնում են մարդկանց: Սա պարզվել է Գերմանիայի էվոլյուցիոն անտրոպոլոգիայի ինստիտուտի գիտնականների կողմից իրականացված փորձի ժամանակ: Փորձը մշակված է եղել փոքր երեխաների համար:
Գիտափորձն իրականացնողները կապիկների աչքի առաջ երկու տուփերից մեկում խաղալիք են պահել, այնուհետ նրանցից մեկը դուրս է եկել սենյակից, իսկ երկրորդը տեղափոխել է խաղալիքը մյուս տուփի մեջ: Երբ առաջին փորձարկողը վերադարձել է, փորձել է բացել դատարկ տուփը: Ենթադրելով, որ նա փնտրում է խաղալիքը, կապիկները մատնացույց են արել մյուս տուփը, որտեղ տեղափոխվել էր խաղալիքը:
Եթե խաղալիքը տեղափոխվել էր այնպես, որ փորձարկողը տեսել էր դա, կենդանիները չեն փորձել օգնել նրան՝ հավանաբար ենթադրելով, որ նա տեղյակ է, որ խաղալիքն այդ տուփում չէ:
23:12 21.08.2025
Թուրքիան վաղը կսկսի «Թրամփի երթուղու» իր հատվածի շինարարությունը․ Անկարայում կարծում են, որ «Զանգեզուրի միջանցքը» կգործի 2028 թվականինԹուրքիայում մեկնարկում է երկաթգծի այն հատվածի շինարարությունը, որը պետք է միանա Սյունիքով անցնող ճանապարհին՝ Թրամփի երթուղին ապահովելու նպատակով: Երկաթգիծը հասցվելու է մինչև Նախիջևանի ինքնավարության սահման: Ե՞րբ է սկսվելու շինարարությունը: Թեմային՝ «Հորիզոնի» տաղավարում անդրադարձել է Արտյոմ Երկանյանը: «Թուրքիայի տրանսպորտի նախարարը հայտարարել է, որ այդ ճանապարհի՝ Կարս-Իգդիր-Արալիկ-Դիլուջու երկաթգծի հիմքի գցման պաշտոնական արարողությունը տեղի կունենա վաղը՝ Իգդիրում: Նախարարն […] ...
23:00 21.08.2025
Շոկոլադի արտադրության ժամանակ առաջացող կակաոյի հատիկի կեղևը կարելի է օգտագործել այգում ու բույսերի խնամքումԳիտե՞իք, որ շոկոլադի արտադրության ժամանակ առաջացող կակաոյի հատիկի կեղևը (կակաո վելլա) կարելի է օգտագործել այգում ու բույսերի խնամքում։ Այս մասին տեղեկացրել են «Հիդրոօդերևութաբանության և մոնիթորինգի կենտրոն» ՊՈԱԿ-ից: Ի՞նչ օգուտներ ունի սա․ Բնական պարարտանյութ է՝ հարուստ կալիումով, մագնեզիումով, երկաթով և այլ օգտակար միկրոէլեմենտներով, Պահպանում է հողի խոնավությունը և պաշտպանում բույսերը գերտաքացումից, Կանխում է մոլախոտերի աճը՝ կրճատելով […] ...
22:57 21.08.2025
Տալլինի տեխնոլոգիական համալսարանը հայտարարում է ընդունելություն «Հաջորդ սերնդի թվային կառավարում» խորագրով ծրագրի շրջանակումՏալլինի տեխնոլոգիական համալսարանը (TalTech) 2025-2026 ուսումնական տարվա առաջին կիսամյակում կիրականացնի «Հաջորդ սերնդի թվային կառավարում» խորագրով միջազգային ծրագիրը։ Այս մասին հայտնել են ԿԳՄՍՆ-ից: Ծրագիրը նախատեսված է բակալավրիատի և/կամ մագիստրատուրայի ուսանողների համար՝ տրամադրելով համապարփակ գիտելիք էլեկտրոնային կառավարման և թվայնացման վերաբերյալ: Ծրագիրը ֆինանսավորվում է Էստոնիայի միջազգային զարգացման համագործակցության կենտրոնի (ESTDEV) կողմից, որը նախատեսում է 15 կրթաթոշակ Հայաստանի, Վրաստանի, […] ...
22:54 21.08.2025
Շարունակում ենք Երևանն ազատել ավելորդ տեսողական աղմուկից. ԱվինյանՇարունակում ենք Երևանն ազատել ավելորդ տեսողական աղմուկից՝ ձևավորելով ավելի մաքուր, գեղեցիկ և հարմարավետ քաղաքային միջավայր երևանցիների համար: Այս մասին Ֆեյսբուքի իր էջում գրել է Երևանի քաղաքապետ Տիգրան Ավինյանը: «2023-2025թ. մինչև օգոստոսի 20-ը ապամոնտաժել ենք շուրջ 24.000 ինքնակամ տեղադրված արտաքին գովազդ: Տեսնո՞ւմ եք արդեն փոփոխությունը քաղաքում»,- գրել է նա: Մանրամասները՝ տեսանյութում: ...
22:47 21.08.2025
Դեսպան Մկրտչյանը և Հունաստանի ԱԳ փոխնախարարը քննարկել են փոխգործակցությունը մի շարք ոլորտներումՀունաստանում Հայաստանի Հանրապետության արտակարգ և լիազոր դեսպան Տիգրան Մկրտչյանը հանդիպել է Հունաստանի արտաքին գործերի փոխնախարար Յանիս Լովերդոսի հետ։ Այս մասին հայտնել են Հունաստանում ՀՀ դեսպանությունից: Հանդիպմանը քննարկվել են Հայաստան-Հունաստան փոխգործակցությունը մի շարք ոլորտներում, առավել ամրապնդելու անհրաժեշտությունը։ Հատուկ անդրադարձ է եղել հայկական և հունական համայնքային կառույցների համագործակցությանը։ Հույն պաշտոնյան նշել է, որ թե Հունաստանում և թե […] ...
22:42 21.08.2025
ՔՊ նախաձեռնող խմբի նիստում քննարկվել է ներքաղաքական իրավիճակը օգոստոսի 8–ից հետոՕգոստոսի 21-ին տեղի է ունեցել «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցության Նախաձեռնող խմբի նիստ, որը վարել է Վարչության նախագահ, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը։ Այս մասին հայտնել են կուսակցությունից։ Քննարկվել է ներքաղաքական իրավիճակը օգոստոսի 8–ից հետո եւ կուսակցության անելիքները՝ 2026 թվականի հունիսին կայանալիք հերթական խորհրդարանական ընտրություններին ընդառաջ։ Մանրամասները՝ տեսանյութում: ...