22:32 29.10.2019
Օրեր առաջ Վենետիկի հանձնաժողովը ՀՀ օրենսդրական հարցերին վերաբերող միասնական կարծիք էր հրապարակել, որում անդրադարձ էր կատարել ՍԴ դատավորների՝ վաղ թոշակի անցնելու հարցին։ Այս հարցը բազմաթիվ քննարկումների տեղիք տվեց, ուստի որոշ հարցեր պարզաբանելու համար SHANTNEWS-ը դիմել է Վենետիկի հանձնաժողովի նախագահ Ջիաննի Բուքիքիոյին։
Ներկայացնում ենք հարցազրույցի ամբողջական տարբերակը։
– Ինչպես հասկանում ենք, Դուք պնդում եք կենսաթոշակի անցման «խիստ կամավոր» սկզբունքը, սակայն ինչպե՞ս հնարավոր է վստահ լինել, որ առաջարկվող մեխանիզմն իսկապես կարող է երաշխավորել կամավորության սկզբունքը: Ինչպե՞ս կարելի է ստուգել գործընթացի արդարությունը: Ինչպե՞ս խուսափել խտրականությունից:
– Դուք ճիշտ եք հասկանում: Վենետիկի հանձնաժողովի առաջնային խնդիրն է վերլուծել իրավական տեքստերը: Եթե մենք նայում ենք նրան, թե ինչ է գրված օրինագծում, ամեն ինչ շատ ճիշտ է. ոչինչ չի պարտավորեցնում դատավորներին ընդունել առաջարկը: Դատավորների նկատմամբ ապօրինի ճնշման օրինակներ կա՞ն, թե՞ ոչ, կախված է փաստերից: Վենետիկի հանձնաժողովը ո՛չ մանդատ ունի, ո՛չ էլ իրավասություն՝ քննելու այդ փաստերը:
Այդուհանդերձ, ինչպես ասացի, մենք այլ երկրներում ունեցած մեր նախորդ փորձերից գիտենք, որ ոչ բոլոր դեպքերում է, որ թղթի վրա եղած կամավոր սկզբունքը իրականում էլ կամավոր է: Ավելին, մենք գիտենք, որ կարճ ժամանակում Հայաստանում շատ հարվածների տակ է հայտնվել Սահմանադրական դատարանի նախագահը, և բազմաթիվ ընթացակարգեր են իրականացվում նրա դեմ: Ժամանակային համընկնումն ու դատավարական խիստ միջնորդությունները հանգեցնում են ճնշման նախագահի նկատմամբ, ում հանդեպ պետք է հարգանք դրսևորել՝ որպես պետության գլխավոր ինստիտուտներից մեկի ղեկավարի: Մյուս կողմից, արդարադատության նախարարը Վենետիկի հանձնաժողովի պլենար նիստում հստակ նշեց, որ Հայաստանի կառավարությունը ոչ մի ճնշում չի գործադրել դատավորների նկատմամբ և չի անի ապագայում: Եվ ես համարում եմ, որ դա ճիշտ մոտեցում է: Ես կշարունակեմ ուշադիր հետևել իրավիճակին:
– Միասնական կարծիքում նշված է, որ մի քանի դատավորների համաժամանակյա կենսաթոշակի հնարավոր անցումը կարող է ազդել Սահմանադրական դատարանի արդյունավետ գործունեության վրա: Ինչպե՞ս եք գնահատում պոտենցիալ մտահոգությունը: Արդյո՞ք կարող եք մեկ այլ նման օրինակ մատնանշել:
– Մենք չգիտենք, թե քանի դատավոր կորոշի ընդունել այդ «ոսկյա ձեռքսեղմումը», եթե այդպիսիք լինեն, ուստի ցանկացած կանխատեսում սպեկուլյատիվ է, սակայն եթե բոլոր 7 դատավորները, որոնք նշանակված են հին օրենքով, որոշեն գնալ, սա կարող է որոշ ժամանակով կաթվածահար անել դատարանի աշխատանքը: Կառավարությունը պետք է մտածի, թե ինչպես խուսափել դրանից: Ինչ վերաբերում է այլ օրինակներին, ես կարող եմ հիշել Ռումինիայի օրինակը, որտեղ վաղ կենսաթոշակի անցման մեխանիզմը տարածվեց մեծ թվով բարձրաստիճան դատավորների վրա, որը վնասակար եղավ Ռումինիայի ողջ դատական համակարգի որակի ու արդյունավետության համար: Հայաստանում այս ռիսկն այդքան մեծ չէ, քանի որ միայն Սահմանադրական դատարանի վրա կտարածվի, սակայն դարձյալ կարևոր է, որ այս ինստիտուտը գործի առանց ընդհատումների:
– Այդ դեպքում, Ձեր կարծիքով ո՞րն է լուծման այն լավ առաջարկը, որով հնարավոր կլինի խուսափել մտահոգություններից:
– Այս հարցում ես ենթադրություններ չեմ անի, քանի որ դրան հասնելու բազմաթիվ եղանակներ կան: Գնդակը իշխանությունների դաշտում է, և ես ձեռնպահ կմնամ որևէ կարծիք հայտնելուց, մինչև չտեսնեմ՝ ինչ են նրանք առաջարկում:
– Հանձնաժողովի եզրակացության մեջ նշված է, որ ՍԴ բոլոր դատավորները, անկախ այն հանգամանքից՝ նրանք նշանակվել են 2015 թվականի սահմանադրական փոփոխություններից առաջ, թե հետո, պետք է օժտված լինեն միևնույն կարգավիճակով: Այսինքն՝ տեխնիկապես միևնո՞ւյն է՝ նրանց «դատավո՞ր» ենք անվանում, թե՞ «անդամ»:
– Ես դրան այս կերպ կմոտենամ. գործող Սահմանադրությամբ ՍԴ բոլոր դատավորները ունեն միևնույն լեգիտիմությունը, ուստի կարող են Սահմանադրական դատարանի աշխատանքին մասնակցել հավասար իրավունքներով: Բայց, իրոք, նրանց կարգավիճակը բոլոր ասպեկտներով չէ, որ հավասար է. օրինակ ոմանք նշանակված են ցմահ, մինչդեռ լրամշակված Սահմանադրությամբ նոր ընտրված դատավորները սահմանափակ մանդատ ունեն: Դա է պատճառը, որ կառավարությունը վաղ կենսաթոշակի առաջարկը անում է միայն «հին» դատավորներին: Ինչևէ, դատարանի «հին» անդամները դեռ դատավորներ են. ահա սա է նշված Միասնական կարծիքի մեջ: Տարբերություն չկա Սահմանադրական դատարանի անդամների և դատավորների միջև: Սա ընդամենը տերմինաբանության հարց է:
– Վենետիկի հանձնաժողովն անընդունելի է համարում, որ Սահմանադրական դատարանի կազմը փոխվի ամեն անգամ, երբ փոխվում է կառավարությունը: Ինչո՞ւ եք դա անընդունելի համարում:
– Սահմանադրական դատարանի դատավորի մանդատը ոչ քաղաքական է: Սա նշանակում է՝ դատավորները նշանակվում են՝ պաշտպանելու Սահմանադրությունը և ոչ թե առաջ մղելու ընտրություններում հաղթած կառավարող մեծամասնության քաղաքական ծրագիրը: Դա է պատճառը, որ Սահմանադրական դատարանի նորացումը պետք է ապասինքրոնացնել քաղաքական շրջափուլերի հետ: Նախորդ մեծամասնության կողմից ընտրված դատավորները կարող են նույնիսկ ավելի պատրաստ լինել՝ քննադատաբար դիտարկելու գործող մեծամասնության առաջարկած միջոցների սահմանադրականությունը:
Այդուհանդերձ, անգամ խորհրդարանական որոշակի մեծամասնության կողմից նշանակված դատավորները այդ նույն մեծամասնությանը «շնորհակալ չլինելու պարտականություն ունեն»: Դա սկզբունքի հարց է, պրակտիկայում այս ապասինքրոնացմանը հասնելը դժվար է: Դա է պատճառը, որ մենք այն մոտեցումն ունենք, որ գոյություն ունենան այլ մեխանիզմներ, օրինակ՝ պետք է գործեն որակյալ մեծամասնության պահանջները՝ երաշխավորելու, որ գործող մեծամասնությունը գերիշխող դեր չունենա թեկնածուների ընտրության ու նշանակման հարցում:
20:50 24.04.2024
Կրիշտիանուն մոլորակի լավագույն հարձակվողն է. Ռոսսի20:16 24.04.2024
Անգլիացի ամուսինները վերանորոգել են խոհանոցը և գտել 17-րդ դարի գանձ20:05 24.04.2024
Բայդենը ստորագրել է Ուկրաինային օգնության մասին օրինագիծը19:09 24.04.2024
Կյանքից հեռացել է ականավոր գիտնական Նիկոլայ Հովհաննիսյանը18:35 24.04.2024
Կամո գյուղում հրդեհ է բռնկվել18:16 24.04.2024
ՊՍԺ-ն պատրաստ է 200 միլիոն եվրո վճարել Լամին Յամալի համար17:47 24.04.2024
Չավին շատ շուտ հայտարարեց «Բարսելոնայից» հեռանալու մասին․ Վենգեր17:22 24.04.2024
Բայրամյանը ցանկանում է կարիերան ավարտել «Ռոստովի» կազմում17:00 24.04.2024
Հայտնի են Եվրո-2024-ը սպասարկող մրցավարները16:43 24.04.2024
Արարատ Միրզոյանն այցելել է Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր16:27 24.04.2024
Աբխազիան հարգում է Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը16:08 24.04.2024
Հայաստան Մ16 հավաքականն առաջին հաղթանակն է տարել ՈւԵՖԱ-ի մրցաշարում15:47 24.04.2024
Եվս 7 հայ բռնցքամարտիկ այսօր կփորձի մեդալ ապահովել․ ԵԱ15:02 24.04.2024
Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսն այցելել է Ծիծեռնակաբերդի հուշահամալիր14:48 24.04.2024
Այրվել է մոտ 50 հա չոր խոտածածկույթ14:04 24.04.2024
Վլադիմիր Պուտինը և Սերգեյ Շոյգուն ամենօրյա կապի մեջ են․ Պեսկով13:24 24.04.2024
Օդի ջերմաստիճանը՝ առաջիկա օրերին12:42 24.04.2024
Խոշոր ավտովթար-հրդեհ՝ Գյումրիում11:58 24.04.2024
Մենք սգում ենք հայ ժողովրդի հետ միասին․ ՀՀ-ում ՌԴ դեսպանություն11:21 24.04.2024
Հայտնաբերվել է բնության առաջին մոլեկուլը11:05 24.04.2024
Բժիշկը թվարկել է մտավոր ունակությունների վրա ազդող հիվանդությունները10:52 24.04.2024
Էլեկտրական շչակի գործարկում Արմավիրի մարզի Ծիածան բնակավայրում10:41 24.04.2024
Տարադրամի փոխարժեքները ապրիլի 24-ին10:16 24.04.2024
Արևմուտքում քաղաքացիական պատերազմ կսկսվի. Մասկ09:58 24.04.2024
Չինաստանը պատասխանել է Թայվանին ԱՄՆ-ի օգնությանը09:30 24.04.2024
ԱՄՆ Սենատը քվեարկել է Ուկրաինային օգնություն տրամադրելու օգտին20:39 24.04.2024
Էրդողանը գնահատել է Թուրքիայի և Իսրայելի միջև առևտրային հարաբերությունների վիճակըԱնկարան այլևս ակտիվ առևտրային հարաբերություններ չի պահպանում Իսրայելի իշխանությունների հետ։ Այս մասին հայտարարել է Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը, ում ելույթը հեռարձակել է տեղական TRT Haber հեռուստաալիքը։ Ապրիլի 24-ին հանրապետության ղեկավարը մամուլի ասուլիս է հրավիրել Գերմանիայի նախագահ Ֆրանկ-Վալտեր Շտայնմայերի հետ բանակցություններից հետո։ Միջոցառման ժամանակ նա անհնար է անվանել Իսրայելի հետ առևտրային հարաբերությունների պահպանումը, որը պատասխանատու […] ...
20:16 24.04.2024
Անգլիացի ամուսինները վերանորոգել են խոհանոցը և գտել 17-րդ դարի գանձԱնգլիացի ամուսինները վերանորոգել են իրենց խոհանոցը և գանձ գտել, գրում է Daily Star-ը։ Սրա շնորհիվ նրանք հարստացել են 75 հազար դոլարով։ Ինչպես հայտնել են Ռոբերտ Ֆուկսը և նրա կինը՝ Բեթին, նրանք որոշել են ապամոնտաժել խոհանոցի բետոնե հատակը։ «Այս տունը, որտեղ մենք ապրում ենք, մոտ 400 տարեկան է։ Շատ գործ կար անելու»,- մեկնաբանել է տղամարդը։ Զույգը […] ...
20:05 24.04.2024
Բայդենը ստորագրել է Ուկրաինային օգնության մասին օրինագիծըԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը ստորագրել է օտարերկրյա դաշնակիցներին, այդ թվում՝ Ուկրաինային օգնության մասին օրենքը։ Այս մասին նա հայտարարել է հեռուստաուղերձում։ «Ես հենց նոր ստորագրեցի ազգային անվտանգության օրինագիծը, որն ընդունվեց Ներկայացուցիչների պալատում հանգստյան օրերին և երեկ հաստատվեց Սենատի կողմից, որը կդարձնի Ամերիկան և աշխարհն ավելի անվտանգ և կշարունակի Ամերիկայի առաջնորդությունն աշխարհում», – ասել է Սպիտակ տան […] ...
19:55 24.04.2024
Չինաստանում ՀՀ դեսպանատանը Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակի երեկո է անցկացվելՉինաստանում Հայաստանի Հանրապետության դեսպանատանն ապրիլի 24-ին Հայոց ցեղասպանության 109-րդ տարելիցին նվիրված հիշատակի երեկո է անցկացվել: «Արմենպրես»-ի թղթակցի փոխանցմամբ, հիշատակի միջոցառման սկզբում դեսպանության տարածքում տեղադրված խաչքարի մոտ տեղի է ունեցել խնկարկման արարողություն և մոմավառություն։ Այնուհետև ՀՀ դեսպան Վահե Գևորգյանը, դեսպանության աշխատակիցները, Չինաստանի հայ համայնքի ներկայացուցիչներն ու այդ երկրում կրթություն ստացող հայ ուսանողները մեկ րոպե լռությամբ հարգել […] ...
19:45 24.04.2024
Հայոց ցեղասպանության մասին մտածելիս ինձ համակում են զգացմունքներն ու զայրույթը․ Վալերի ԲուայեՖրանսիայի Սենատի «Հանրապետականներ» խմբակցության անդամ Վալերի Բուայեն հարգանքի տուրք է մատուցել Հայոց ցեղասպանության 109-րդ տարելիցի կապակցությամբ: «Զգացմունքներն ու զայրույթը, որ համակել են ինձ այսօր առավոտյան Հայոց ցեղասպանության հիշատակի կապակցությամբ: Էմոցիաներ այս ցեղասպանության մասին մտածելիս, որին զոհ գնաց ավելի քան մեկ միլիոն մարդ։ Զայրույթ Արցախում տեղի ունեցած նոր էթնիկ զտումների, այդ թվում՝ քաղբանտարկյալների առկայության համար»,- X-ի […] ...
19:16 24.04.2024
Այսօր մեր մտքերը Հունաստանի և ողջ աշխարհի հայերի հետ են. Հունաստանի ազգային պաշտպանության նախարարՀունաստանի ազգային պաշտպանության նախարար Նիկոս Դենդիասն, անդրադառնալով Հայոց ցեղասպանության 109-րդ տարելիցին, նշել է, որ պատմական ճշմարտության ճանաչումն անհրաժեշտ է մարդկության դեմ հանցագործությունների կրկնությունից խուսափելու համար։ «Այսօր մեր մտքերը Հունաստանի և ողջ աշխարհի հայերի հետ են՝ հարգելով Հայոց ցեղասպանության զոհերի հիշատակը»,- X-ի իր միկրոբլոգում գրել է նա: Our thoughts today are with the Armenians in Greece […] ...