Ի՞նչ կեղծիքներ են տեղ գտել վերջին շրջանի թուրքական ու ադրբեջանական քարտեզներում և գիտական գրականությունում – ShantNews – Շանթ Հեռուստաընկերություն – Լուրեր – Shant TV Online
TIME
Ամսաթիվ
13 08 2025
  • $
    383.56
  • RUBLE
    4.80
  • 449.34
WEATHER
+27.09 oC

Ի՞նչ կեղծիքներ են տեղ գտել վերջին շրջանի թուրքական ու ադրբեջանական քարտեզներում և գիտական գրականությունում

10:41 23.09.2021

Հայաստանի ազգային գրադարանում քարտեզագետ, պատմաբան, Ռուբեն Գալչյանը ներկայացրել է իր «Հայաստան, Ադրբեջան, Թուրքիա։ Մշակութային, աշխարհագրական և պատմական հակասությունների քննարկում» երկլեզու աշխատությունը, անդրադարձել նաև քարտեզագիտության ժամանակակից խնդիրներին։

Ի՞նչ կեղծիքներ են տեղ գտել հատկապես վերջին շրջանի թուրքական ու ադրբեջանական քարտեզներում և տարածքների պատմությանն ու մշակույթին առնչվող գիտական գրականությունում։ Ռուբեն Գալչյանը մինչ մեր օրերին անցնելը հիշեցնում է, որ հին քարտեզներում, սկսած նախորդ թվարկությունից մինչև 19-րդ դարը, ոչ մի քարտեզում չի եղել Ադրբեջանն իր այսօրվա տեղում։ Ադրբեջանը Պարսկաստանի նահանգ է եղել, հնում կոչվել է Ատրպատական, հետո մի քանի անգամ հնչյունափոխվելով՝ դարձել Ադրբեջան։ Իսկ ժամանակակից Ադրբեջանի տարածքի վրա հին, նույնիսկ քարտեզներում գրված է եղել Աղվանք, հետո Շիրվան, այդ թվում՝ նաև օսմանական քարտեզներում։ Ինչ վերաբերում է Ղարաբաղին, ապա անգամ սովետական շրջանի ադրբեջանական գրականությունում նշվել է, որ այդ տարածքում հնուց ապրել են հայեր։ Մեջբերումն ադրբեջանցի պատմաբաններից մեկի 1950-ականներին գրված գրքից էր։ 90-ականների սկզբներին գիրքը վերահրատարակվեց, հայերի՝ Ղարաբաղում հնուց ապրելու մասին հատվածը հանվեց, իսկ մյուս բոլոր տեղերում հայեր բառը փոխարինվեց աղվաններ բառով։ Վերջին մեկ-երկու տասնամյակներում հայկական արմատ ունեցող բառերը չքացան նաև թուրքական քարտեզներում։ Այդպես «Հայկական բարձրավանդակ» անունը, որը կա աշխարհի բոլոր քարտեզներում, թուրքականում դարձավ Դողու Անադոլու։ Միայն թե չօգտագործվի հայկական անունը։ Սա վերաբերում է ոչ միայն տարածքներին ու տեղանուններին։ Օրինակ գիտական լեզվով հայտնի հայկական այծյամը Թուրքիայում անվանվում է անատոլիական այծյամ։ Նույն այս քաղաքականությունը հիմա շատ ակտիվորեն շարունակում է Ադրբեջանը։ Գիտնականը մեջբերում է անում 2007 թվականին Ադրբեջանի տուրիզմի նախարարության կողմից հրատարակված գրքից։ Հայաստանի տարածքը ներկայացված է որպես Արևմտյան Ադրբեջան՝ իսկ Տաթևը, Հաղարծինը, Գոշավանքը, Հռիփսիմեն, Խոր Վիրապը, Զվարթնոցը և մյուս բոլոր հայկական հուշարձանները, որպես թուրքական տաճարներ։ Այս գիրքը Ռուբեն Գալչյանի հավաստմամբ տպագրվել է 7 լեզուներով և տարածվել աշխարհի բոլոր անկյուններում։ Իսկ այն, ինչ հնարավոր չէ յուրացնել, ուղղակի ոչնչացվում է։ Ջուղայի օրինակը ամենացայտունն է։ 10 հազար խաչքարերից ոչ մեկը չկա։ Տեղում հիմա ռազմական պոլիգոն է, որպեսզի օտարերկրացիների համար մուտքը բացառվի։

Մանրամասները՝ տեսանյութում։

Բոլոր լուրերը

Կապակցված լուրեր

Արոնյանը երկրորդ խաղային օրվանից հետո զիջել է դիրքերը. Grand Chess Tour

21:22 13.08.2025

Արոնյանը երկրորդ խաղային օրվանից հետո զիջել է դիրքերը. Grand Chess Tour

Հայ գրոսմայստեր Լևոն Արոնյանը Սենթ Լուիսում ընթացող «Grand Chess Tour, Saint Louis Rapid & Blitz 2025» արագ և կայծակնային շախմատի մրցաշարի երկրորդ խաղային օրվանից հետո զիջել է դիրքերը և այժմ կիսում է 2-3-րդ հորիզոնականները Ուեսլի Սոյի հետ: Առաջին խաղային օրը Արոնյանը 3 խաղում 3 հաղթանակ էր տարել: Երկրորդ օրը Արոնյանը երկու պարտիա ավարտել է ոչ-ոքի […] ...

Կդադարեցվի Երևանի և մարզերի որոշ հասցեների էլեկտրամատակարարումը

21:14 13.08.2025

Կդադարեցվի Երևանի և մարզերի որոշ հասցեների էլեկտրամատակարարումը

«Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերությունը տեղեկացնում է, որ օգոստոսի 14-ին պլանային նորոգման աշխատանքներ իրականացնելու նպատակով ժամանակավորապես կդադարեցվի հետևյալ հասցեների էլեկտրամատակարարումը` Երևանի Կենտրոն վարչական շրջան՝ 11:00-17:00 Աբովյան փ. 26, 28 շենքեր և հարակից ոչ բնակիչ-բաժանորդներ, Աբովյան փ. 26, 26ա, 26բ շենքեր, Նալբանդյան փ. 31, 33, 35 շենքեր, Սայաթ-Նովայի պող. 21, 21ա շենքեր և հարակից ոչ […] ...

Զելենսկի. Թրամփի հետ շփումների ժամանակ քննարկվել են տարածքային հարցեր

21:06 13.08.2025

Զելենսկի. Թրամփի հետ շփումների ժամանակ քննարկվել են տարածքային հարցեր

Ուկրաինայի տարածքներին վերաբերող հարցերը քննարկվել են ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի և եվրոպացի առաջնորդների հետ տեսակոնֆերանսների ժամանակ։ Այս մասին հայտնել է Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին շփումներից հետո։ «Մենք այսօր քննարկել ենք այս հարցերը։ Իհարկե, սրանք շատ բարդ հարցեր են», – ասել է նա։ Միևնույն ժամանակ, Զելենսկին կրկին նշել է, որ Ուկրաինայի Սահմանադրությունը թույլ չի տալիս խախտել […] ...

Բանդիկյանի առաջին արդյունավետ գործողությունը Մոսկվայի ԲԿՄԱ-ի կազմում

20:58 13.08.2025

Բանդիկյանի առաջին արդյունավետ գործողությունը Մոսկվայի ԲԿՄԱ-ի կազմում

Ռուսաստանի գավաթի խաղարկության Պրեմիեր լիգայի ուղու D խմբի երկրորդ տուրում Մոսկվայի ԲԿՄԱ-ն մրցակցի դաշտում հետխաղյա 11-մետրանոցներով պարտվել է Տոլյատիի «Ակրոնին»։ Հիմնական ժամանակում գրանցվել է 1-1 հաշիվը։ Հյուրերից ամբողջ հանդիպմանը մասնակցել է Հայաստանի Մ21 հավաքականի կիսապաշտպան Արտյոմ Բանդիկյանը, ով 70-րդ րոպեին գոլային փոխանցում է կատարել Տամեռլան Մուսաևին։ ԲԿՄԱ-ի հիմնական թիմում 6-րդ հանդիպմանն է մասնակցել և կատարել […] ...

Եթե սահմանված ժամկետից երկար եք մնացել ԱՄՆ-ում, ձեզ կարող են արտաքսել. դեսպանատուն

20:48 13.08.2025

Եթե սահմանված ժամկետից երկար եք մնացել ԱՄՆ-ում, ձեզ կարող են արտաքսել. դեսպանատուն

Եթե սահմանված ժամկետից երկար եք մնացել Միացյալ Նահանգներում, ձեզ կարող են արտաքսել, կամ դուք կարող եք մշտապես զրկվել ԱՄՆ հետագայում մուտք գործելու հնարավորությունից։ Այս մասին հայտնել են ՀՀ-ում ԱՄՆ դեսպանատնից: ...

CBS. Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի և Ուկրաինայի գագաթնաժողովը կարող է տեղի ունենալ հաջորդ շաբաթվա վերջին

20:39 13.08.2025

CBS. Ռուսաստանի, ԱՄՆ-ի և Ուկրաինայի գագաթնաժողովը կարող է տեղի ունենալ հաջորդ շաբաթվա վերջին

ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմը փնտրում է վայր՝ Ռուսաստանի և Ուկրաինայի հետ եռակողմ գագաթնաժողով անցկացնելու համար, որը նախատեսվում է անցկացնել հաջորդ շաբաթվա վերջին, հաղորդում է CBS News-ը՝ հղում անելով իր սեփական աղբյուրներին։ Երկու աղբյուրներ հաստատել են այս տեղեկությունը: Օգոստոսի 8-ին Թրամփը հայտարարել է, որ ակնկալում է հանդիպել Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ Ալյասկայում օգոստոսի 15-ին։ […] ...

BACK_TO_TOP