Առաջին համազգեստ, կապի միջոցներ ու զինվորական պարագաներ. Հայկական բանակի՝ պատմություն դարձած նմուշների հավաքածուն

Նոր կազմավորվող ԶՈւ զինվորները կամավորական ջոկատների այն տղաներն էին, ովքեր Արցախյան պատերազմում էին կռվում: Այդ տարիներին սահմանը պահող ազատամարտիկին ու զինվորին զինամթերքով, սնունդով, հագուստով ապահովելը գրեթե անլուծելի խնդիրներ էին պատերազմող ու նորանկախ երկրի համար։ Ծառայության էին գնում խորհրդային բանակից մնացած զինատեսակներով ու հանդերձանքով:

Շատ դեպքերում զինագործները նորոգում էին որսորդական հրացաններն ու ուղարկում նոր կազմավորված բանակ։ Զինվորական առաջին համազգեստն ու պարագաներն այսօր արդեն դարձել են թանգարանային նմուշներ, որոնցից եզակիները պահպանվում են նախկին զինվորականների ու ազատամարտիկների հավաքածուներում։

Վաղինակ Նիկոյանի տան նկուղային հարկի այս փոքրիկ սենյակում՝ արկղերի մեջ, պահվում են 90-ականների Արցախյան պատերազմի և ՀՀ ԶՈՒ կազմավորման տարիների զինվորական իրերն ու հագուստները։ Զինվորական առաջին համազգեստը, որը կրում էին 18 տարեկան զինվորները, կոչվում էր աղվանկա։ Այն ժառանգություն էր մնացել խորհրդային բանակից։

Զինվորական առաջին համազգեստն իր տեսքով ու գույներով հայկական նորաստեղծ բանակի խորհրդանիշներից շատ հեռու էր, բայց պատերազմող երկրի համար նոր զինվորական հագուստը ճոխություն էր համարվում։ Նույնիսկ նորաստեղծ հետախուզական  գումարտակի տղաները հագնում էին խորհրդային բանակի համազգեստ, նույնն էին կրում նաև ադրբեջանցի զինվորները: Իսկ հակառակորդից տարբերվելու համար հայկական բանակի զինվորները թիկունքի հատվածում սպիտակ ներկով խաչեր էին անում։

1992 թվականին նոր կազմավորված Հայոց բանակում զինվորական հագուստից բացի, զինտեխնիկայի ու կապի միջոցների պակաս էր զգացվում։ Հայկական զինված ուժերում կիրառում էին խորհրդային զինանոցներում մնացած կապի շարժական տեխնիկան:

Հայկական բանակի նորաստեղծ զորամիավորումներում այսպիսի տեխնիկան գործարկելու համար անհրաժեշտ էր մասնագիտական ՝զինվորական փորձառություն։ Այդ տարիներին էր, որ խորհրդային տարբեր քաղաքներում ծառայող հայ զինվորականները վերադարձան հայրենիք , զինվորագրվեցին ու իրենց պարտքը համարեցին ծառայել նորաստեղծ Հայոց բանակին:

«Այդ տարիներին զգացվում էր հատկապես կադրերի պակաս, սովետական բանակից շատ հրետանավորներ ու սպաներ տեղափոխվեցին հայկական բանակ ու սկսեցին կազմավորել հրետանին, նույնը Գյումրիում՝ երկու գունդ կազմավորվեց», – հիշում է նախկին զինվորական Գուրգեն Սարգսյանը։

1992 թվականին տեղի է ունենում առաջին զորակոչը, իսկ մայիսի 28-ին Հանրապետության հրապարակում՝ երդման առաջին արարողությունը։ 1994 թվականին արդեն հայկական բանակի ստորաբաժանումներն ու կառուցվածքը հստակ ձևավորված էին:

Հայկական զինված ուժերում  ծառայողների համազգեստը 27 տարիների ընթացքում մի քանի անգամ փոփոխվել է, հայ զինվորն  ու զինվորականը կրում են հայկական խորհրդանիշներով համազգեստներ ու այլ հանդերձանք, որոնք բացառապես հայկական արտադրության են։

Պաշտպանական ոլորտի արդիականացումն ու սահմանին ինժեներատեխնիկական հագեցվածությունը հայկական զինված ուժերի գերնպատակներից է, երկրի անվտանգության երաշխիքը, իսկ երաշխավորը՝ մարտական խնդիրները կատարող 18-20 տարեկան երիտասարդները, ինչն ապացուցեցին Ապրիլյան պատերազմում: