Եղիշե Չարենցի ընտանիքի պատմությունը  մեկ կտավում․ ՀՀ մշակույթի վաստակավոր գործիչ Սուսաննա Մկրտչյանի մտահղացումը

Մարտի 13-ը հայ գրականության հանճարներից մեկի՝ բանաստեղծ,գրող և թարգմանիչ Եղիշե Չարենցի ծննդյան օրն է: Կարսում, գաղթականի ընտանիքում, ծնված Եղիշեն  գրական աշխարհում հայտնի դարձավ Չարենց կեղծանվամբ, գրեց  գրական  ստեղծագործություններ, որոնք այսօր համարվում են Հայ գրականության անմահ կոթողներ։

Մշակույթի վաստակավոր գործիչ, գեղանկարչուհի Սուսաննա Մկրտչյանը ստեղծում է մի կտավ , որի պատմության մեջ Եղիշե  Չարենցի հայրական ընտանիքն է, որտեղ  գրեթե նույն ժամանակագրությունն  ու նույն ավանդույթներն են, ինչ Ալեքպոլում:

Ընտանեկան լուսանկարում  պատանի Չարենցի կողքին տան մեծերից բացի ծնողներն են, քույրերն ու եղբայրները:Այսպիսի լուսանկար իրականում  գոյություն չունի,այն գեղանկարչուհի Սուսաննա Մկրտչյանի  երևակայության ծնունդն է։ Պատկերացումներով վերականգնում է  1910 թվականին Կարսում  ապրած  Սողոմոնյանների ավանդական ընտանիքի պատմությունը։ Գեղանկարչուհին վերարտադրում է տվյալ ժամանակաշրջանի  կոլորիտը,ընտանեկան միջավայրը , հագուկապն ու տարազը։

Պատմական Կարսին ու այնտեղ  ծնված  Չարենցի ընտանիքին անդրադարձը պատահական չէ, գեղանկարչուհու  արմատների կանչն  ու կարոտն է  իր պապերի  ծննդավայրի հանդեպ։ Կարսն իր համայնապատկերով ու  կոլորիտային  միջավայրով շատ նմանություններ է ունեցել Ալեքպոլի հետ, հենց այդ պատճառով էլ կարսեցի շատ գաղթական ընտանիքներ վերահաստատվել են հենց Ալեքպոլում:

«Ես չէի կարող Կարսը առանձնացնել Գյումրիից, որովհետև  ես կարծում եմ, որ  ինչքան էլ հիմա էդ տարածքը մերը չէ, նաև մեր երկիրն է, իմ պապերն այնտեղ են թաղված, ես կարսեցու ճյուղ եմ, իմ պապերը Կարսի նահանգից են եղել։ Ես նաև հաշվի եմ առել այն հանգամանքը, որ էնտեղ Չարենցն է ծնվել, դա իմ համար պարծանք է»,- պատմում Սուսաննա Մկրտչյանը։

Գեղանկարչուհին այստեղ վերարտադրել է հենց այն հնամաշ  կարպետի գույներն ու  նախշերը, որը Չարենցի տան գույքի անբաժան մասն է կազմել։Սուսաննա Մկրտչյանը կտավում պատկերել է այն կարպետը , որն  իր նախնիներն են Կարսից  Գյումրի բերել։

Կարոտի հետ մեկտեղ նաև ընտանեկան  ավանդույթներն են  ու մեծն բանաստեղծ Չարենցը: Հիշում է իր  դպրոցական և ուսանողական տարիները, երբ մի ամբողջ  սերունդ ապրում էր  չարենցյան տողերով։

«Չարենցի մասին պիտի ուղղակի ասել, որ հանճար էր, ամբողջ գրականագիտական աշխարհն  է նրան բարձր գնահատել, Չարենցի էդ ոգին  էս տարիների խորքից էլի մարդուն ոգևորում է,- «Ինչեր ասես որ չեն անի ամբոխները խելագարված»,- տեսեք հիմա ինչեր են անում ամբոխները և եթե խելագարվեն, ինչեր կանեն։ Մենք երիտասարդ տարիքում Չարենցով էինք դաստիարակվում, դրանից էինք սնունդ առնում»,- ասում է արվեստագետը։

Նկարի ամեն մի մասնիկ Չարենցյան  անձնական տաղով , նաիրյան երկրի կարոտով  ծնվող ստեղծագործություն է։ Իսկ նկարելիս նրա շուրթերին  աղոթքի պես հնչող «Ես իմ անուշ Հայաստանին» է ու  չարենցյան խոսքերով գրված երգերը։

Քանդակի ու նկարչության համադրությամբ ստեղծվող կտավի աշխատանքները մի քանի օրից կավարտի: Պատերազմի օրերի ստեղծագործական դադարից հետո նոր է վերսկսել էաշխատանքը։ Չարենցի՝ Կարսում թողած տան ու կորուսյալ հայրենիքի կարոտն  արտահայտող կտավի խորհուրդը  մեր օրերի ու ժամանակի նկարագիրն է։

 «Շանթ Գյումրի» հեռուստաալիքն այս պահին հասանելի է Rostelecom, Delta telecom, TeleMAX ,ARPINET, Opticom,SHIRAK telecom , HAY-NET ցանցային օպերատորների կապուղիներով, ինչպես նաև  Shant Digital Tv հավելվածով՝ ամբողջ աշխարհում։