Նոր զարգացումներ Մանթաշևի տան շուրջ․ փոշմանե՞լ են վաճառել, թե՞ կգործեն հետնամասում

Թբիլիսիի՝ ժամանակին հայ ազնվականության ներկայացուցիչներով բնակեցված Սոլոլակի թաղամասում տեղակայված Ալեքսանդր Մանթաշևի (Մանթաշյանց) կառուցած առանձնատան վաճառվել-չվաճառվելու հարցը կասկածի տակ է դրվել, դարձել է վերջին շաբաթվա քննարկման թեմա: Այդ մասին գրել է «Ալիք մեդիա-ն։

Օրեր առաջ «Թբիլիսիի հայերի միությունը» սոցցանցերում հրապարակել էր բաց նամակ՝ ուղղված ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանին՝ խնդրելով փրկել առանձնատունը, որը առևտրի ենթակա է դարձել։ Միությունն առաջարկում է առանձնատունը վերածել կամ ՀՀ դեսպանության շենքի, կամ էլ այստեղ տեղակայել հայ-վրացական տնտեսական հարաբերությունների կենտրոն:

Ի՞նչ արժե առանձնատունը, ո՞վ է շենքի սեփականատերը. հարցերի պատասխաններն «Ալիք մեդիա»-ն փորձեց գտնել շենքի սեփականատիրոջ՝ Մայա Լևիի ներկայացուցչի՝ Մորիս Կրիխելիի միջոցով: Նրա խոսքերով՝ սեփականատերերը փոշմանել են: Տարածքն այլևս ո՛չ վաճառվում է, ո՛չ էլ վարձակալության տրվում: Հիմնադիրները որոշել են՝ տարածքն իրենք էլ օգտագործեն:

«Թբիլիսիի հայերի միության» հիմնադիր Միքայել Թաթևոսովը նշում է, որ Վրաստանում հայկական ժառանգության այլ հարցերի հետ մեկտեղ, կոնկրետ այս շենքի հարցով կազմակերպությունը զբաղվում է արդեն մոտ 12 տարի: Թաթևոսովի խոսքերով՝ Թբիլիսիի քաղաքապետարանի հետ համաձայնության են եկել նաև շենքի մուտքին հուշատախտակ փակցնելու վերաբերյալ: Ասում է՝ հուշատախտակը արդեն 5 տարի է, ինչ պատրաստ է, հարկավոր է համաձայնության գալ շենքի սեփականատերերի հետ ևս: Վերջիններն ի դեպ, դեմ են եղել հուշատախտակ տեղադրելուն՝ բացատրելով, որ այդ դեպքում թուրք, ադրբեջանցի, իրանցի ներդրողները դժվարությամբ կաշխատեն իրենց հետ:

«Մենք բանակցություններ ենք վարել առաջին սեփականատիրոջ հետ այն ժամանակ, երբ նախկին արվեստի տունը դարձավ Մեդեա Ձիձիգուրիի՝ հայտնի վրացի երգչուհու սեփականությունը: Նա այնտեղ հիմնեց մասնավոր երաժշտական ակադեմիա: Սակայն շուտով հիվանդացավ ու մահացավ, իսկ շենքի հաջորդ սեփականատերը շենքում ստեղծեց անկախ արհմիություն: Երկար տարիների ընթացքում շենքի որոշ հատվածները վարձակալվել են, այստեղ եղել է ռեստորան՝ «Ին վինո վերիտասը», կար ժամանակ, երբ տարածքը վարձակալում էր լեհերի միությունը, սակայն ստիպված էին վաճառել շենքը: Գինը մատչելի էր, մենք բանակցում էինք այն ժամանակվա ՀՀ դեսպան Հովհաննես Մանուկյանի հետ, արդեն պատրաստ էինք ձեռք բերել շենքը, սակայն Մանուկյանը լքեց պաշտոնը և գործարքը չստացվեց իրականացնել»,- ասում է Թաթևոսովը:

Այս շղթայի հաջորդ օղակում արդեն այժմյան սեփականատերերն են, որոնց հետ Թաթևոսովի խոսքով, երկար ժամանակ է բանակցություններ են վարում՝ նախ հուշատախտակ տեղադրելու, իսկ հետո՝ շենքը վաճառելու հարցերով:

«Նրանք չեն պատրաստվում շենքը վաճառել․ Թբիլիսիի կենտրոնում անշարժ գույք ունենալը լավ է: Մեր կազմակերպությունը սկզբունքայնորեն դեմ էր, որ շենքում վերանորոգում տեղի ունենար, իսկ ներդրողներից մեկն ուզում էր ձևափոխել այն՝ դարձնելով կազինո, մյուսը՝ բանկ, մյուսն էլ՝ հյուրանոց «Մանթաշև» անվամբ»,- սեփականատերերի մոտեցման մասին ասում է Թաթևոսովը:

Հուշատախտակի վերաբերյալ Վրաստանում ՀՀ դեսպանության տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի բաժնի ղեկավար Հարություն Հայրապետյանից տեղեկացանք, որ քաղաքապետարանը թույլտվություն տվել է, և մոտ ապագայում կկայանա հուշատախտակի տեղադրման արարողությունը:

Հատկանշական է, որ շենքը Վրաստանի մշակույթի, հուշարձանների պաշտպանության և սպորտի նախարարի 2006 թվականի հրամանով ընդգրկված է Անշարժ հուշարձանների պետական ռեեստրում և կրում է մշակութային անշարժ հուշարձանի կարգավիճակ, ինչը սահմանափակում է շենքի տեսքը փոփոխելու հետ կապված սեփականատերերի գործողությունները:

Ինչ վերաբերում է շենքի գնին, Թաթևոսովը հրաժարվում է այն հրապարակելուց ՝ մեջբերելով նման մի պատմություն, երբ միջնորդների պատճառով գնի բարձրացրել էին:

Առանձնատունը

Քիքոձեի և Լերմոնտովի փողոցների անկյունում գտնվող հայ նշանավոր գործարար ու բարեգործ Ալեքսանդր Մանթաշևի առանձնատունը կառուցվել է 19-րդ դարում՝ ճարտարապետ Քրիստոֆոր Տեր-Սարգսյանի նախագծով՝ բարոկկո ոճով: Գլխավոր ճակատի 2 կողմից եզրային պատուհաններն ունեն երկաթյա ճաղերով պատշգամբներ, որոնց կենտրոնում պատկերված են նավթարդյունաբերողի կնոջ՝ Դարյայի բարձրաքանդակները:

Հոկտեմբերյան հեղաշրջումից, իսկ հետո 1921թ․ մենշևիկների կառավարության գալուց հետո բարեգործի ժառանգները հարկադրված լքել են տունը: Դատարկ մնացած շենքում 1922թ․-ից գործել է Վրաստանի արվեստի աշխատակիցների տունը: 1930-ականներից շենքում տեղավորվել է պարսկական հյուպատոսարանը, նաև՝ խորհրդային Վրաստանի կոմպոզիտորների միությունը: 1940-ականների վերջում երկհարկանի շենքի վերին հարկը վերածել են կինոթատրոնի, որոշ ժամանակ անց գաղափար է առաջացել բակի տարածքը վերածել ամառային կինոթատրոնի, ինչի արդյունքում ավերվել է դեպի բակ տանող աստիճանը: Հետագայում շենքում հիմնել են տարբեր կազմակերպություններ ու միություններ:

Ըստ արխիվագետ, թբիլիսահայ ճանաչված ճարտարագետ Սերգեյ Դարչինյանի՝ 1988թ․ շենքը ստացել է տեղական նշանակության հուշարձանի կարգավիճակ: 1995 թվականից շենքը վերականգնել է գործառույթը: Որոշ չափով վերականգնվել է նաև շինությունը՝ ամրացվել է հիմքը: 2000-2005թթ․ շենքում գործում էր լեհական լուսավորական կենտրոն: